Эр аёлига маҳрни бермай талоқ қилиши тўғрсидаги саволга жавоб

 Ижтимоий тармоқлардан бирида Нилуфар исмли мухлисамиздан келган саволга жавоб.

 Савол:

Ассалом алайкум. Саволим шундай: Эр никоҳига бир аёлни олса никоҳда маҳр қўйилади. Ана шу маҳрни эр хотинига бермасдан ажраса нима бўлади?

Жавоб:

بسم الله الرحمن الرحيم

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا

 “Эй иймон келтирганлар, Аллоҳга итоат қилинг ва пайғамбарга ҳамда ўзларингиздан бўлган (яъни мусулмон бўлиб Аллоҳнинг ҳукмларини татбиқ қилаётган) ҳокимларга бўйинсунинг! Бордию бирон муаммога дуч келсангиз, — агар ҳақиқатан Аллоҳга ва охират кунига ишонсангиз — у муаммони Аллоҳга ва пайғамбарига қайтаринг! Мана шу яхшироқ ва чиройлироқ ечимдир”. (Нисо. 59)

Ва алайкум ассалом ва роҳматуллоҳи. Эр хотинлик алоқалари Исломда никоҳ ақди билан қонунлаштирилган. Никоҳда хотин учун эр маҳр бериши шарт қилинган. Ушбу маҳр эр аёлига бериши вожиб бўлган, аёл учун Аллоҳ ҳалол қилган ҳақдир.

وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً

 “Аёлларга маҳрларини кўнгилдан чиқариб беринг”. (Нисо. 4)

 Никоҳ ўқилганидан кейин эр аёли билан жинсий алоқа қилиш мумкин бўлган ҳолатда ёлғиз қолиши билан эрнинг бўйнига аёлга берилиши керак бўлган маҳр вожиб бўлади. Бу тўғрида саҳобалар ижмосида шундай далил келган:

عن زرارة بن أوفى قال: قضى الخلفاء المهديون الراشدون أنه من أغلق بابا , أو أرخى سترا , فقد وجب المهر, ووجبت العدة

 Зурора ибн Авфодан: “Хулафои Рошидинлар “Ким эшикни ёпса, ёки авратини беркитган тўсиқларини очса, бас маҳр вожиб бўлибди, (агар шу ҳолда талоқ бўлса) идда ҳам вожиб бўлибди” деб ижмо қилишган”. Имом Молик, Дора Қутний, Абдурраззоқ, Байҳақий, Саъид ибн Мансур ва бошқалар ривояти. Саҳиҳ.

 Бу саҳобалар ижмо қилган шаръий ҳукм бўлиб, шариатда Қуръон ва суннатдан кейинги ўринда саҳобалар ижмоси шаръий далил ҳисобланади.

 Демак никоҳдан кейин, эр-хотин жинсий алоқа қилиш имкони бор ҳолатда бирга ёлғиз қолиши, ёки никоҳдан кейин жинсий алоқа қилишларининг ўзи билан маҳр вожиб бўлади. Бу маҳрни қачон адо қилишни (аёлга тўлашни) никоҳ пайтида (ёки ундан олдин) эр-хотин ўзаро келишиб олган бўлсалар, ана шу келишилганга кўра бўлади, яъни агар никоҳдан кейин тезлик билан маҳрни бериб, кейин жинсий алоқа қилишга келишилган бўлса, эр аввал маҳрни тўлаб кейин аёли билан ҳоли қолишга ҳақли бўлади, агар маҳрни умр бўйи тўлашга келишилган бўлса, эр ушбу маҳрни аёлига умри давомида албатта тўлаб бериши вожиб бўлади.

 Маҳр бу аёлнинг ҳаққи бўлиб, уни адо қилмасдан туриб талоқ билан никоҳни узиш ўзганинг ҳаққини ейиш, Аллоҳ ҳаром қилган чегарани бузиш ҳисобланади. Бу ерда талоқ қилиш тўғрисида эмас, маҳрни адо қилмаслик, аёлнинг ҳаққи бўлган ҳалол молини бермаслик ҳақида айтилмоқда.

عن ابن عمر — رضي الله عنهما — قال: قال رسول الله — صلى الله عليه وسلم -: " إن أعظم الذنوب عند الله رجل تزوج امرأة، فلما قضى حاجته منها طلقها وذهب بمهرها

 Ибн Умар айтади, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Аллоҳ учун энг катта гуноҳлардан бири, киши бир аёлга уйланиб, у (аёл) билан ётиб ҳожатини чиқариб олиб, кейин талоқ қилиб, маҳрни беришга келганда юз буриб кетган эрнинг гуноҳидир”. Ҳоким “Мустадрак”да ривоят қилган. Бухорий шартига кўра саҳиҳ.

 Бундан ташқари, модомики маҳр аёлга берилиши керак бўлган ҳалол ҳақ экан, уни эр адо қилмай талоқ қилишини ўзганинг ҳаққини еб кетиш деб ҳисоблар эканмиз, бу ўринда ўзганинг ҳаққини еган тўғрисидаги ҳукм ушбу эрнинг устига тушади. Яъни юқоридаги ва қуйидаги оят ва ҳадис ҳам бундай эрнинг қаршисига далил бўлади.

وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ

 “Бир-бирларингизнинг молларингизни ботил йўл билан еманг. Билиб туриб одамларнинг молларидан бир қисмини ейишингиз учун уни ҳокимларга гуноҳкорона ташламанг”. (Бақара. 188)

أن النبي خطب في الناس عام حجة الوداع أمام الجموع الغفيرة من المسلمين فكان مما قال: ….. أيها الناس.. إن دماءكم وأموالكم وأعراضكم عليكم حرام كحرمة يومكم هذا في بلدكم هذا في شهركم هذا، فأعادها مراراً ثم رفع رأسه فقال: اللهم هل بلغت…

Албатта, пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам видолашув Ҳажжи куни жуда кўп мусулмонларнинг олдида хутба қилдилар: “…Эй инсонлар! Албатта, қонларингиз, молларингиз ва обрўларингиз бир бирларингиз учун ҳудди бугунги кунингиз каби, ҳудди ушбу шаҳрингиз каби ҳаромдир”. Бу гапни бир неча бор такрорладилар, кеийн бошларини кўтариб дедилар: “Эй Аллоҳим, етказдимми? Гувоҳ бўл!…”. Муттафақун алайҳ.

 Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, эр Аллоҳнинг лафзи билан ҳалол қилиб олган аёлини олишда, никоҳ келишувида ушбу аёлга келишилган маҳрни беришни ўз бўйнига олган. Эр ушбу маҳрни аёлига адо қилмасдан талоқ айтиш билан қочиши аёлнинг ҳаққини бермасдан ноҳақ ейиш, Аллоҳ очиқ далиллар билан ҳаром қилган чегарани бузишдир. Бундай эр агар Аллоҳ ва охират кунига иймони бор мусулмонлардан бўлса, албатта, аёлига ваъда қилинган маҳрни бериб қўйиб кейин талоқ қилади. Валлу аълам.

Ҳизб ут – Таҳрирнинг Ўзбекистондаги медиа офиси. Муслим

09.01.2017й.

+9

0