Эр-хотинлик ҳаёти

Эр-хотинлик ҳаёти
2
(“Исломда ижтимоий алоқалар” туркумидан)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم
Оилавий ҳаёт мусаффолигини булғовчи ҳодисалар бўлиб тургани сабабли, Аллоҳ Таоло оила етакчилигини эркак зиммасига юклади ва уни аёлга раҳбар қилди. Аллоҳ Таоло дейди:
}الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ{
– “Эркаклар хотинлари устида раҳбардирлар”. (Нисо:34)
}وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ{
– “Ва яхши амалларда улар (аёллар) учун зиммаларидаги эрлари олдидаги бурчлари баробарида ҳуқуқлари ҳам бор. Ва эркаклар учун (аёллар) устида бир даража (имтиёз) бор”. (Бақара:228)
Эрига итоат қилишни аёлга тавсия қилди. Расулуллоҳ с.а.в. дедилар:
«إذا باتت المرأة هاجرة فراش زوجها لعنتها الملائكة حتى ترجع»
«Агар аёл киши эрининг тўшагидан бошқа жойда ётса, то қайтмагунча фаришталар уни лаънатлашади» (муттафақун алайҳ). Расулуллоҳ с.а.в. ҳазратлари бир аёлга:
«أذات زوج أنت؟ قالت: نعم, قال: فإنّه جنتك ونارك»
«Сенинг эринг борми?», дедилар. Аёл: «Ҳа», деди. Шунда: «Сенинг жаннатинг ҳам, дўзахинг ҳам ўшадир», дедилар». (Ҳоким келтирган). Имом Бухорий Пайғамбар с.а.в.дан ривоят қилади:
«لا يحل لامرأة أن تصوم وزوجها شاهد إلا بإذنه, ولا تأذن في بيته إلا بإذنه, وما أنفقت من نفقة من غير إذنه فإنه يرد إليه شطره»
«Аёл ўз эрининг рухсатисиз, у уйда бўлган вақтида нафл рўза тутиши ҳам мумкин эмас, унинг рухсатисиз уйига бировни киритиши ҳам мумкин эмас ва эрининг рухсатисиз бирор нафақа қилса (яъни эрининг молидан садақа қилса), ярим ажри эрига бўлади». Ибн Батта «Аёллар ҳукмлари»да Анас р.а.дан ривоят қиладики, бир киши сафарга чиқди ва хотинини уйдан чиқишдан ман қилди. Аёлнинг отаси касал бўлди ва у Расулуллоҳ с.а.в.дан отасини зиёрат қилиш учун изн сўради. Расулуллоҳ с.а.в.:
«Аллоҳдан қўрқ ва эрингга хилоф иш тутма», дедилар. Отаси вафот этди ва аёл жанозага бориш учун Расулуллоҳ с.а.в.дан изн сўради. Шунда Расулуллоҳ с.а.в.: «Аллоҳдан қўрқ ва эрингга хилоф иш тутма», дедилар. Кейин Аллоҳ Расулига: «Мен бу аёлнинг эрига итоати туфайли барча гуноҳларини кечдим», деб ваҳий қилди. Шариат эрга аёлни уйдан чиқишдан ман қилиш ҳуқуқини берди, бу чиқиш хоҳ ота-онасини зиёрат қилиш ёки энг зарур ишларни бажариш ёки сайр қилиш учун бўлишидан қатъий назар, уйидан эрининг рухсатисиз чиқиши жоиз эмас. Лекин эри ота-онасини зиёрат қилишдан ман қилиши яхши эмас, чунки бу ҳолда аёлга ё ота-онадан узилиб қолиши ёки эрига итоатдан бош тортиши лозим бўлиб қолади. Аллоҳ Таоло уларга яхши муомалада бўлишни буюрган. Ҳолбуки, аёлни ота-онасини кўришга бориш ва зиёрат қилишдан ман қилиш яхши муомаладан эмас. Шунингдек, эр ўз хотинини масжидга чиқишдан ман қилишга ҳам ҳаққи йўқ, чунки Пайғамбар с.а.в.дан ривоят қилинадики:
«لا تمنعوا إماء الله مساجد الله»
«Аллоҳнинг чўриларини Аллоҳнинг масжидларидан ман қилманглар!» (муттафақун алайҳ). Агар аёл эрига қарши чиқса ва бўйсунмаса, Аллоҳ Таоло эрга унга одоб бериш ҳуқуқини берган. Аллоҳ Таоло дейди:
}وَاللاِّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً{
– “Хотинларингизнинг итоатсизлигидан қўрқсангиз, аввало уларга панд-насиҳат қилинглар, сўнг (яъни насиҳатларинг кор қилмаса) уларни ётоқларда тарк қилинглар (улар билан бир жойда ётманг, яқинлашманг), сўнгра (яъни шунда ҳам сизларга бўйсунмасалар) уринглар. Аммо сизларга итоат қилсалар, уларга қарши бошқа йўл ахтарманглар”. (Нисо:34)
Бу ердаги уриш енгил уриш бўлиши керак. Зеро, Расулуллоҳ с.а.в. видолашув ҳажидаги хутбаларида:
«فإن فعلن ذلك فاضربوهن ضرباً غير مبرح»
«Агар аёлларингиз итоатсизлик қилишса, оғритмасдан уринглар», деганлар. (Муслим келтирган). Агар аёл итоат этмаса, эрга уни жазолаш ҳуқуқи берилган. Чунки эр оила ишларини бошқарувчи раҳбардир. Шариат аёлга бажаришни буюрган ишлардан ўзга итоатсизлигида хотинини уриши, сиқиши мумкин эмас.
}فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً{
– “Аммо сизларга итоат қилсалар, уларга қарши бошқа йўл ахтарманглар”. (Нисо:34)
Ҳизб ут-Таҳрирнинг Ўзбекистондаги медиа офиси
07.05.2020й
Муслима синглимиз Роҳиланинг вафоти муносабати билан чуқур таъзия изҳор қиламиз
Ҳизб ут-Таҳрир амири олим Ато ибн Халил Абу Роштанинг қурбон ҳайити табриги
Ҳизб ут-Таҳрир амири олим Ато ибн Халил Абу Роштанинг қурбон ҳайити табриги
Насроний аёлга никоҳ қилганда валий тўғрисидаги саволга жавоб