| Hizb-Uzbekiston.info

Top Menu

  • АР-РОЯ ГАЗЕТАСИ
  • АЛ-ВАЪЙ ЖУРНАЛИ
  • ЗИНДОН ХОТИРАЛАРИ
  • ХОС МАВЗУЛАР
  • БИРОДАРЛАР ҚИССАЛАРИ
  • МАҚОЛАЛАР
  • ШАҲИДЛАР
  • ШЕЪРЛАР

Main Menu

  • БОШ САҲИФА
  • ЯНГИЛИКЛАР
    • ХАБАР ВА ИЗОҲ
  • ҲИЗБ УТ-ТАҲРИР
    • Ҳизб ут-Таҳрир
    • ҲИЗБ АМИРЛАРИ
    • МАТБУОТ БАЁНОТИ
    • ВАРАҚАЛАР
    • ХАЛИФАЛИК ДАВЛАТИ ДУСТУРИ ЛОЙИҲАСИ
  • ҲИЗБ АМИРИ
    • АМИР САҲИФАСИ
    • АМИР МУРОЖААТЛАРИ
    • САВОЛ-ЖАВОБЛАР
      • Сиёсий
      • Фиқҳий
      • Фикрий
      • Иқтисодий
    • АМИР КИТОБЛАРИ
  • САҚОФИЙ БЎЛИМ
  • КИТОБЛАР
    • ТАБАННИЙ ҚИЛИНГАН КИТОБЛАР
    • ТАБАННИЙ ҚИЛИНМАГАН КИТОБЛАР
  • БИЗ БИЛАН АЛОҚА
  • АР-РОЯ ГАЗЕТАСИ
  • АЛ-ВАЪЙ ЖУРНАЛИ
  • ЗИНДОН ХОТИРАЛАРИ
  • ХОС МАВЗУЛАР
  • БИРОДАРЛАР ҚИССАЛАРИ
  • МАҚОЛАЛАР
  • ШАҲИДЛАР
  • ШЕЪРЛАР

logo

| Hizb-Uzbekiston.info

  • БОШ САҲИФА
  • ЯНГИЛИКЛАР
    • Таъзия

      07.08.2022
      0
    • Муборак Қурбон ҳайити байрами табриги

      09.07.2022
      0
    • Ҳижрий 1443 йилнинг зулҳижжа ҳилолини текшириш натижаси ва муборак қурбон ҳайити табриги

      09.07.2022
      0
    • Ҳизб ут-Таҳрир Ўзбекистон медиа офиси муҳожир даъватчи Қосимов Мамиржоннинг вафоти муносабати билан ...

      17.06.2022
      0
    • Рамазон Ҳайити табриги

      01.05.2022
      0
    • Муборак рамазон ҳайити табриги

      30.04.2022
      0
    • Жиззахда юз берган табий офат қурбонлари яқинларига таъзия

      24.04.2022
      0
    • Муборак Рамазон ойи табриги

      02.04.2022
      0
    • Ҳижрий 1443 йилнинг муборак рамазон ҳилолини кузатиш натижаси

      01.04.2022
      0
    • ХАБАР ВА ИЗОҲ
  • ҲИЗБ УТ-ТАҲРИР
    • Усули фиқҳ бўйича олим Ато ибн Халил Абу Рашта: Ҳизбнинг ҳозирги амири

      07.12.2016
      0
    • Шайх Абдул Қаддим Заллум: Ҳизб қиёдатида ўз ўтмишдошининг энг яхши ўринбосари

      07.12.2016
      0
    • Тақийюддин Набаҳоний… Асосчи шайх

      07.12.2016
      0
    • Ҳизб ут-Таҳрир
    • ҲИЗБ АМИРЛАРИ
    • МАТБУОТ БАЁНОТИ
    • ВАРАҚАЛАР
    • ХАЛИФАЛИК ДАВЛАТИ ДУСТУРИ ЛОЙИҲАСИ
  • ҲИЗБ АМИРИ
    • АМИР САҲИФАСИ
    • АМИР МУРОЖААТЛАРИ
    • САВОЛ-ЖАВОБЛАР
      • Сиёсий
      • Фиқҳий
      • Фикрий
      • Иқтисодий
    • АМИР КИТОБЛАРИ
  • САҚОФИЙ БЎЛИМ
    • Халифалик Давлатида моллар

      07.08.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      03.08.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      31.07.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      29.07.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      22.07.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      08.07.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      04.07.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      27.06.2022
      0
    • Халифалик Давлатида моллар

      24.06.2022
      0
  • КИТОБЛАР
    • ТАБАННИЙ ҚИЛИНГАН КИТОБЛАР
    • ТАБАННИЙ ҚИЛИНМАГАН КИТОБЛАР
  • БИЗ БИЛАН АЛОҚА
  • Шунинг учун Ҳизбга меҳрим тушганди…

  • Таъзия

  • Мирзиёев ҳукумати қай йўл билан мактаб формасини халққа қабул қилдирмоқчи?

  • Халифалик Давлатида моллар

  • Даъватчини эшитмоқ, англамоқ лозим, зеро, улар сизлардан эваз сўрамайдилар

  • Халифалик Давлатида моллар

  • “Гендер тенглик”нинг асл ҳақиқати халқдан яширилмоқда

  • Байденнинг Яқин Шарқ сафари ҳамда ядровий масала

САҚОФИЙ БЎЛИМ
Home›САҚОФИЙ БЎЛИМ›Исломий тушунчалар

Исломий тушунчалар

By htadmin
12.12.2021
122
0
Share:

Исломий тушунчалар

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

Қийматларнинг даражалари

   Баъзан мусулмон одам шундай вазиятларга тушади-ки, бу вазият ундан муайян қийматларни қўлга киритиш учун баъзи бир ҳаракатларни бажаришни талаб қилади, айни вақтда у бошқа бир қиймат учун бошқа ишларни бажараётган бўлади. Хўш, бундай пайтда у нима қилиши керак, биринчи навбатда қайси ҳаракатни бажариши лозим бўлади?

     Маълум-ки, тўртта қиймат мавжуд, улар бир хил эмас, бир биридан устун ҳам эмас, чунки уларнинг ҳеч бири алоҳида хусусиятга эга эмас. Лекин, инсон улардан келадиган фойда ёки зарар, манфаат ёки зиёнга қараб, бир қийматни бошқасидан афзал кўради. Шундай қилиб, инсоннинг ўзи бир қийматни бошқасидан устун қўяди ёки уларни бир хил қилади ёки қийматнинг натижасига қараб ҳукм чиқаради.

Одамлар нима фойдали, нима фойдали эмас, шунга қараб қийматларга берган баҳолари билан фарқ қилар экан, уларнинг ўлчовлари ҳам ҳар хилдир. Масалан, тадайюн ғаризаси бошқа ғаризаларига қараганда кучлироқ бўлган одамларда руҳий туйғулар устун келади-да, моддий қийматни эътиборсиз қолдириши мумкин. Уларнинг барча саъй-ҳаракатлари руҳий қийматни рўёбга чиқаришга йўналтирилган бўлади.

Бақо ғаризасини ёки моддий фаровонлигини қондириш учун ҳаракат қилаётган одамларда ибодат эътибордан четда қолади. Улар руҳий қийматни моддий қиймат учунгина эгаллашади.

   Бинобарин, қийматлар масалаларида инсонларнинг ўлчовлари турлича бўлиб, бир-бирига зиддир. Шунинг учун мусулмон ҳар бир ишдан керакли қийматни аниқлаш учун Шариатга мурожаат қилиши керак. Шунингдек, бир неча қийматлар тўқнаш келиб қолган тақдирда, улардан энг муҳимини танлаш лозим бўлади, энг афзал амал ва қийматни эса Шариат белгилаб қўйган.

Шариат бу тўрт қийматнинг даражасини белгилаб берди, уларнинг тўқнаш келиб қолган пайтида, қайси бирини танлаш учун улардан бирини бошқаларидан афзаллигини кўрсатиб берди.

Аллоҳ Субҳанаҳу ва Таоло шундай дейди:

قُلۡ إِن كَانَ ءَابَآؤُكُمۡ وَأَبۡنَآؤُكُمۡ وَإِخۡوَٰنُكُمۡ وَأَزۡوَٰجُكُمۡ وَعَشِيرَتُكُمۡ وَأَمۡوَٰلٌ ٱقۡتَرَفۡتُمُوهَا وَتِجَٰرَةٞ تَخۡشَوۡنَ كَسَادَهَا وَمَسَٰكِنُ تَرۡضَوۡنَهَآ أَحَبَّ إِلَيۡكُم مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ۦ وَجِهَادٖ فِي سَبِيلِهِ ۦ فَتَرَبَّصُواْ حَتَّىٰ يَأۡتِيَ ٱللَّهُ بِأَمۡرِهِ ۦۗ وَ ٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ ٢٤

“(Эй Муҳаммад), айтинг: «Агар ота-оналарингиз,  болаларингиз,  ака-укаларингиз,  жуфтларингиз, қариндош-уруғларингиз ва касб қилиб топган мол-дунёларингиз, касод бўлиб қолишидан қўрқадиган тижоратларингиз ҳамда яхши кўрадиган уй-жойларингиз сизларга Аллоҳдан, Унинг Пайғамбаридан ва Унинг йўлида   жиҳод қилишдан суюклироқ бўлса, у ҳолда то Аллоҳ ўз амрини (яъни, азобини) келтирганича кутиб тураверинглар. Аллоҳ итоатсиз қавмни ҳидоят қилмас”.                                                                                             (Тавба: 24)

Оятда айтилишича, бу мисолдаги каби бошқа қийматлар баробар тўқнашган пайтда руҳий қийматни қўлга киритиш — Аллоҳга, Унинг Расулига бўлган муҳаббат ва Аллоҳ йўлидаги жиҳодга бўлган муҳаббатнинг рўёбга чиқиши устун туради. Агар  руҳий қиймат ахлоқий қиймат билан тўқнаш келса, масалан, ота-онани ҳурмат қилиш, болалар ва хотинларга ҳамдардлик каби ахлоқий қиймат билан тўқнашса, руҳий қиймат ахлоқий қийматдан афзалдир.

وَإِن جَٰهَدَاكَ لِتُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِ ۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَآۚ

… агар улар сен ўзинг билмаган нарсаларни (яъни сохта «худо»ларни) Менга шерик қилишинг учун зўрласалар, у ҳолда уларга итоат этмагин! “                                                                    (Анкабут: 8)

Агар ахлоқий қиймат руҳий қиймат билан тенг келиб қолса, айтайлик масалан, ота-онага итоат масаласида, у ҳолда руҳий қиймат афзал кўрилади:

مَن كَفَرَ بِ ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِ ۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُ ۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِ ٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِ ٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ ١٠٦

“Аммо кимнинг кўнгли куфр билан (яъни, диндан чиқиб, кофир бўлиш билан) ёзиладиган бўлса, бас, ундай кимсаларга Аллоҳ томонидан ғазаб ва улуғ азоб бордир”. (Нахл: 106)

Оят Маккалик кофирлар томонидан қийноққа солинган Аммор ибн Ёсир ҳақида нозил бўлган. Улар уни ўлдиришга таҳдид қилиб, куфрни билдиришини талаб қилишди ва у буни қилди. Шунда Расулуллоҳ ﷺ унга:"… агар улар таҳдид қилсалар ва сени куфрга қайтишни талаб қилсалар, қайт…" дедилар. Шариат унга инсоний қийматни руҳийдан устун қўйишга рухсат берди.

Аллоҳ Субҳанаҳу ва Таоло шундай дейди:

وَءَامِنُواْ بِمَآ أَنزَلۡتُ مُصَدِّقٗا لِّمَا مَعَكُمۡ وَلَا تَكُونُوٓاْ أَوَّلَ كَافِرِۢ بِهِ ۦۖ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِ‍َٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗا وَإِيَّٰيَ فَ ٱتَّقُونِ ٤١ وَلَا تَلۡبِسُواْ ٱلۡحَقَّ بِ ٱلۡبَٰطِلِ وَتَكۡتُمُواْ ٱلۡحَقَّ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

“Сизлардаги нарсани (Тавротни) тасдиқ этган ҳолда нозил қилган нарсам (Қуръонга) иймон келтирингиз. Уни биринчи инкор қилувчилардан бўлмангиз. Ва оятларимни қиймати оз нарсаларга алмаштирманглар ва Мендангина эҳтиёт бўлинглар. Ҳақни ботилга аралаштирманглар ва билган ҳолингизда ҳақни беркитманглар”.                                                                          (Бақара: 41-42)

   Шартномага содиқлик ва шартномага риоя қилиш ахлоқий қийматдир. Агар ахлоқий қиймат моддий қийматга дуч келса, Аллоҳ ахлоқий қийматни биринчи ўринга қўйган.

Бинобарин, қийматларнинг афзаллигига қараб бирин-кетин қўйишлик ёки таққослаш, ёки бир қийматнинг бошқасидан афзал бўлишини белгилаш ҳуқуқи фақат Шариатга тегишли. Агар бу вазифа инсонга қолдирилса, унда ҳеч ким рози бўлмайди ва чунки ҳар бир инсон ўз шахсий  фикри ва ўлчовига эга.

  Шундай қилиб, Шариат маълум бир қийматни амалга оширадиган вақт ва амалларни тушунтирди, ҳамда инсонга Аллоҳнинг буйруқлари ва таъқиқларига амал қилишни фарз қилди.

Мусулмонга эса фақат Аллоҳ талаб қилган қийматларни амалга ошириш учун ҳаракат қилиш қолади.

   Буларнинг ҳаммаси шахсга тегишли. Жамиятга келсак, қийматлар шахслар томонидан ғаризалар ва узвий эҳтиёжларни қондириш учун Шариат талаб қилган шаклда амалга оширилиши учун жамиятда мувозанатни шакллантиради ва ривожланишга кўмаклашади.

   Инсоний қийматларни рўёбга чиқариш билан камбағаллар уларга хайр-эҳсон қиладиган одамларни топадилар. Қийинчиликда бўлган киши унга ёрдам берадиган одамни топади, ахлоқий қийматларни амалга оширилишидан одамлар орасида ишонч пайдо бўлади, адолат ҳукмронлик қилади. Моддий қийматни англаш билан уларнинг турмуш даражаси юксалади, руҳий қийматни англаш билан жамиятда иймон муҳити ҳукм суради ва одамлар ўз ишларини Аллоҳнинг буйруқлари ва таъқиқларига мувофиқ олиб борадилар.

   Шундай қилиб, ҳар бир  инсон ўзининг ғаризалари ва узвий  эҳтиёжларини тўла қондириш имкониятига эга бўлади, натижада жамият кўринишидан бир бутун, тирик танага ўхшайди, унинг ҳар бир аъзоси танага, яъни жамиятга ва ўзларига хизмат қилиш учун ўз ишини бажаради.

   Худди тана аъзолари каби, мия фикрлаб, йўналтиради, юрак қонни ҳайдайди, томирлар бу қонни тананинг барча қисмларига етказиб беради, қўллар ва оёқлар танага озиқ-овқат етказиб бериш учун ҳаракат қилади, қондаги ҳужайралар касалликларга қарши курашади ва вирусларни йўқ қилади, ошқозон танани энергия билан таъминлаш учун озиқ-овқатни парчалаб ҳазм қилиб беради. Жамият учун ҳам худди шундай: ундаги ҳар бир шахс бўлинмас бир бутуннинг бир қисмидир, ягона тизимга кўра, у  ўзи ва бошқалар учун ишлайди.

Муҳаммад Ҳусайн Абдуллоҳ

+5
0

Related posts:

Исломий тушунчалар Исломий тушунчалар Болаларга ўргатилиши керак бўлган қийматлар Исломий тушунчалар
TagsАхлоқий қийматИнсоний қийматИсломий тушунчалармоддий қийматРуҳий қийматқийматлар
0
Shares
  • 0
  • +
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Leave a reply Отменить ответ

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте как обрабатываются ваши данные комментариев.

ЯНАДА ҚИЗИҚАРЛИ МАВЗУЛАР

  • МАҚОЛАЛАР

    Исломий юртларнинг бойликлари ва иқтисодий потенциаллари

  • АР-РОЯ ГАЗЕТАСИ

    Фаластин ҳурлари Cedaw конвенциясига ва бошқа шубҳали ташкилотларга қарши чиқдилар

  • АР-РОЯ ГАЗЕТАСИ

    «Кимда-ким Исломдан ўзга дин истаса, бас (унинг «дини» Аллоҳ ҳузурида) ҳаргиз қабул қилинмайди ва у охиратда зиён кўргувчилардандир»

СЎНГГИ ЯНГИЛИКЛАР

  • 07.08.2022

    Шунинг учун Ҳизбга меҳрим тушганди…

  • 07.08.2022

    Таъзия

  • 07.08.2022

    Мирзиёев ҳукумати қай йўл билан мактаб формасини халққа қабул қилдирмоқчи?

  • 07.08.2022

    Халифалик Давлатида моллар

  • 03.08.2022

    Даъватчини эшитмоқ, англамоқ лозим, зеро, улар сизлардан эваз сўрамайдилар

КАМПАНИЯЛАР

Facebook

ШАРҲЛАР

  • ALIMJON
    on
    01.02.2022
    SAVOL JAVOBLAR NEGA KECH TARJIMA QILINMOQDA?

    Насроний ва кофирларни байрамлари билан табриклаш тўғрисидаги саволга жавоб

  • htadmin
    on
    25.10.2021
    Amin Ya Robbal a'lamin!

    Республика президентлиги сайловлари ҳукми

  • Abdullah Mamarakhimov
    on
    23.10.2021
    Мен ва яқинларим сайловга қатнашиш харом деган тушинчадамиз. Бизни районда Абдусаттор акам 2-мартаба депутат бўлган эди. Сайловга 3-мартаба хам номзотини ...

    Республика президентлиги сайловлари ҳукми

  • Malika
    on
    02.08.2019
    Аллоҳ раҳматига олган бўлсин илоҳим,  бу золим Каримов режимидан қанчадан қанча мусулмон ака укаларимиз муслима опа ...

    Муслима синглимиз Роҳиланинг вафоти муносабати билан чуқур таъзия изҳор қиламиз

  • Мухожир Полвон Ака Новкатлик
    on
    22.08.2018
    Ассалому алайкум биродарларим !!! Аллох.с.в. ўзи биз мусулмонларни қалбиларимизни бирлаштирсин ва ўз нусратига лойиқ қилсин Амин. Аллох Хизб ...

    Ҳизб ут-Таҳрир амири олим Ато ибн Халил Абу Роштанинг қурбон ҳайити табриги

logo

Бу – Веб саҳифа Ҳизб ут - Таҳрир Ўзбекистон расмий сайтидир. Ҳизб ут - Таҳрир, вилоятлар, ахборот бўлимлари, расмий нотиқлар ва ахборот бўлимлари вакиллари томонидан чиқарилган нашрлар Ҳизб ут - Таҳрир раъй-қарашларини ифодалайди. Булардан бошқалари гарчи Ҳизб ут - Таҳрир Ўзбекистон сайтида нашр қилинсада ўз муаллифининг қарашларини билдиради. Бу – Ҳизб ут - Таҳрир Ўзбекистон сайтида чоп этилган нашрлардан иқтибос келтириш ва қайта нашр қилиш жоиз. Фақат бунда олиб ташламай ёки таъвил қилмай ёки ўзгартириш киритмай тўғри етказиш ва тўғри иқтибос келтириш шарт қилинади. Нақл қилинган ёки нашр қилинган нарсанинг манбаини ҳам айтиб ўтиш шарт.

Алоқа учун манзилимиз

  • Beirut-Lebanon P.O.BOX 14-5010
  • 0096 113 07 59 4
  • [email protected]
  • КЎП ЎҚИЛГАНЛАР

  • ШАРҲЛАР

  • Эр аёлига маҳрни бермай талоқ қилиши тўғрсидаги саволга жавоб

    By htadmin
    08.01.2017
  • Ҳизб ут-Таҳрир амири олим Ато ибн Халил Абу Роштанинг қурбон ҳайити табриги

    By htadmin
    22.08.2018
  • Андижон қатлиомига 12 йил бўлди!

    By htadmin
    12.05.2017
  • Эркак ва аёл ўртасидаги алоқаларни тартибга солиш

    By htadmin
    19.06.2017
  • ALIMJON
    on
    01.02.2022

    Насроний ва кофирларни байрамлари билан табриклаш тўғрисидаги саволга жавоб

    SAVOL JAVOBLAR NEGA KECH ...
  • htadmin
    on
    25.10.2021

    Республика президентлиги сайловлари ҳукми

    Amin Ya Robbal a'lamin!
  • Abdullah Mamarakhimov
    on
    23.10.2021

    Республика президентлиги сайловлари ҳукми

    Мен ва яқинларим сайловга қатнашиш харом ...
  • Malika
    on
    02.08.2019

    Муслима синглимиз Роҳиланинг вафоти муносабати билан чуқур таъзия изҳор қиламиз

    Аллоҳ раҳматига олган бўлсин ...

    ИЖТИМОИ ТАРМОҚЛАРИМИЗ

    • Contact
    • About Us
    • Home
    http://hizb-uzbekiston.info/