Сиғинишнинг маъноси тўғрисидаги саволга жавоб
Сиғинишнинг маъноси тўғрисидаги саволга жавоб
Ижтимоий тармоқлардан бирида Абдуллоҳ исмли мухлисимиздан келган саволга жавоб.
Савол:
Ассалому алайкум вр вб Ҳизб ут Таҳрирнинг Ўзбекистон медиа офиси. Сизларни Аллоҳ бу дунёда Рошид Халифаликни қайтиши ва Қиёмат куни Ўзининг розилиги билан мукофотласин! Фаолиятингизни натижасини тез кунда кўришингизни тилаб қоламан! “Ўзбекистон мусулмонларига мурожаат” номли мақолангиз жуда таъсирли ва айни шу куннинг муамосини ечими экани айни хақиқат. Шу мақолада бир жумла менга мубҳам бўлиб қолди, шуни ёритиб берсангиз:
“Ўзбекистондаги мусулмон уммати шахсга сиғинишдек жирканчли тубан ҳолатга олиб келинди”.
Мен сиғиниш деганда Аллох ибодатни тушунаман. Саволим шундайки, шахсга сиғинишлик қандай бўлади ва бу қайси холатларда куринади?
Яна илтимосим сиғиниш иборасига ёрқинроқ тариф берсангиз ва Исломнинг сиғинишдаги биз инсонлардан қиладиган талабларини тушунтириб ўтсангиз. Олдиндан раҳмат. Жавобингизни кутиб қолувчи Абдуллоҳ.
Жавоб:
بسم الله الرحمن الرحيم
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا
“Эй иймон келтирганлар, Аллоҳга итоат қилинг ва пайғамбарга ҳамда ўзларингиздан бўлган (яъни мусулмон бўлиб Аллоҳнинг ҳукмларини татбиқ қилаётган) ҳокимларга бўйинсунинг! Бордию бирон муаммога дуч келсангиз,— агар ҳақиқатан Аллоҳга ва охират кунига ишонсангиз — у муаммони Аллоҳга ва пайғамбарига қайтаринг! Мана шу яхшироқ ва чиройлироқ ечимдир”. (Нисо. 59)
Ва алайкум ассалом ва роҳматуллоҳи. Сиғиниш сўзи араб тилидаги “العبادة – қуллик қилиш” сўзидан келиб чиққан. Сиғинишнинг маъносини тушуниш учун араб тилидаги “العبادة – қуллик қилиш” сўзини батафсил ўрганиш керак.
“العبادة” — сўзи “عبد , يعبد – қуллик қилди, қуллик қилади” феъли келиб чиқадиган сўздир. Араб луғат китобларида “العبادة” сўзини “кимнингдир олдида уни улуғлаш учун ўзини хор олиш, ўзини мутлақ уники деб билиш, таъзим, улуғлашнинг энг охирги олий кўринишини изҳор қилиш, унинг сўзини ҳар қандай шубҳа-гумондан мутлақ ҳоли бўлган ҳолида қабул қилинувчи деб билиш” каби маъноларни ифодалаши айтилган.
“العبادة” сўзининг шариатда кўзда тутилган маъноси тўғрисида бир бирига яқин бўлган бир неча таърифларни айтилган. Улардан биринчиси: Аллоҳ учун таъзим қилишнинг энг олий кўринишини кўрсатиш ва У учун ўзини хор олиш. Иккинчиси: Инсон ўзининг хоҳишига қарши ўлароқ Роббисининг буйруқларига бўйсуниш. Учинчиси: У инсоннинг шундай ишики, у билан фақат Роббисининг амрига бўйсунган ҳолида Уни улуғлашни мақсад қилган бўлади. Тўртинчиси: У шундай ишки, инсон ботиний, ёки зоҳирий амалларини қилганида фақатгина Роббисининг ҳурсанд бўлиши, ёки Унинг ғазабланмаслиги учун қилган ишидир. Демак булардан билинадики, Исломнинг биз мусулмонлардан сиғиниш деганда кўзда тутадиган талаблари, асосан, мазкур айтиб ўтилган ҳолатларда амалга оширилган ишлардир.
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, “сиғиниш” маъноси кимнингдир буйруқларини мутлақ муқаддас деб билиб, ушбу буйруқларни ҳеч қандай тафтишсиз, мутлақо шубҳа-гумон аралашиши мумкин эмас деб ҳисоблаган ҳолда, энг тўғри буйруқ деб қабул қилиш, ушбу кимнидир ва унинг сўзларини ҳамма нарсадан олий муқаддас деб ҳисоблашдир.
Энди саволда келтирилган, “Ўзбекистон мусулмонларига мурожаат” номли мақоладаги “Ўзбекистондаги мусулмон уммати шахсга сиғинишдек жирканчли тубан ҳолатга олиб келинди” жумласига тўхталадиган бўлсак, Ўзбекистонда чорак аср ҳукм сурган Каримов бошқаруви ва ундан кейин хозирда иқтидорда бўлиб турган режим ҳам, халқ устида ҳаддан ортиқ жиноятларни кўп қилди ва ушбу жиноятлар орасида энг муҳим аҳамиятлиси деб қарайдигани, Исломнинг халқ орасида кенгайиши, ривожланиши, мусулмонлар иймон келтирган Роббисини таниб, Унинг учун қуллик қилишлари, Унинг учун сиғиниб, Унинг буйруқларини мутлақ олий муқаддас деб билишлари лозимлигини англаб етишларига қарши курашни кенг кўламда олиб борди. Бу эса инсонларнинг яратилиш хилқатида бор бўлган асл фитратини, яъни диндорлик-сиғиниш ғаризасини инсонлардан йўқ қилишни талаб қилади. Инсонни яратишда унинг Яратучиси табиий ғариза қилиб қўшиб яратган диндорлик-сиғиниш ғаризасини ҳар қандай ҳукуматлар ҳар қанча ҳаракат қилмасин йўқ қила олмайди. Бу каби ҳукуматларнинг қўлидан келиши мумкин бўлгани, ушбу сиғинишнинг йўналишини буриб юбориш, сиғиниш-улуғлашни ҳақиқий улуғ ва олий бўлган Зотга эмас, одамлар орасида кўзга кўринган, ката обрўга эга бўлган етакчи шахсларга қаратиш бўлади. Каримов режими ва ундан кейин хозирги Ўзбекистон бошқарувида бўлиб турган жорий ҳукумат ҳам, айнан шу ишни қилиб келди ва қилмоқда. Бу ҳудди Яратувчини инкор қилувчи коммунистик СССР бошқаруви Ленин шахсиятини улуғлаштириб, уни энг олий муқаддас шахсга айлантиргани кабидир.
Шундай қилиб аксари мусулмонлардан иборат бўлган Ўзбекистон халқининг қалбларида Исломни йўқ қилиш учун, инсонлар онгларида Аллоҳнинг сўзларини мутлақ олий санаб, Унинг сўзларини мутлақ қабул қилинувчи буйруқ деб ҳисоблаб, Унинг ўзини энг олий муқаддас Робб деб билиб, Унинг олдида инсонлар ўзларини хор тутишлари лозимлигини, Унинг розилиги учун амалларни ҳаром ва ҳалолга ажратиб қилишлари керак, деган тушунчани йўқ қилиш мақсадида, инсонларда табиий бўлган сиғиниш-диндорлик ғаризасини ҳақиқий Яратувчига сиғинишдан бошқа томонга буриш режаси амалга оширилди, яъни Каримов шахсиятини улуғлаш, унинг сўзлари ва буйруқларини мутлақ олий деб қабул қилиш, унга нисбатан айтилган ҳар қандай танқидни жиноят деб ҳисоблаб жазога тортиш ва бошқа ишлар билан, шахсга сиғиниш шакллантирилди.
Ўзбекистон ҳукумати бошқаруви Каримов ўлганидан кейин ҳам, халқни шахсга сиғиниш туйғуси билан алдашда давом этаётгани очиқ кўриниб турибди. Яъни Каримовдан кейинги, хозирда иқтидордаги ҳукумат Каримов шахсини абадийлаштириш сўзи билан, уни муқаддаслаштириш, илоҳийлаштириш даражасига олиб чиқмоқда. Албатта, бу ишлар Ислом шариатида тубан жирканч иш ҳисобланади, зеро улуғлаш учун ягона лойиқ Зот фақатгина Аллоҳдир.
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ
“Сенгагина сиғинамиз, қуллик қиламиз ва Сендангина мадад сўраймиз”. (Фотиҳа. 5)
“Ўзбекистондаги мусулмон уммати шахсга сиғинишдек жирканчли тубан ҳолатга олиб келинди” жумласидан кўзда тутилган мақсад ана шулардан иборат эди. Валлоҳу аълам.
Ҳизб ут – Таҳрирнинг Ўзбекистондаги медиа офиси. Муслим
10.09.2016й.
