“Сиёсатга аралашма” деган жумла мусулмонга хосми?
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
“Сиёсатга аралашма” деган жумла мусулмонга хосми?
Бу мавзу хусусида гаплашар эканмиз, халқ орасида бундай гапириш асосан ҳукумат адолатсизликларини ёқлайдиган инсонларга жуда қўл келаётганлигини гувохи бўламиз. Бундай гапларнинг оммалашиб кетиши натижасида хозирда “Сиёсатга аралашма” жумласи баъзи инсонлар назарида худди шаръий хукм сингари тушунча хосил қилган. Ҳукуматга алоқадор сухбатлар давомида бу сухбатдан ўзини олиб қочиш, ёки айтиб ўтганимиздек ҳукумат тарафдорларининг сухбатга чек қўйиш мақсадида, ёхуд сухбат жараёнидаги бахсда “сўнги қурол”, “сўнги зарба” сифатида шу жумладан фойдаланишади. Чунки бу жумла маълум маънода халқнинг ҳукуматдан қўрқувини эслатиб туради.
Бу жумлани мусулмонлар томонидан мусулмонга нисбатан ишлатилиши тўғрими?
Уммат ичидаги хар бир киши шу жумлани мусулмонларга нисбатан ишлатар экан, уни Ислом динини яхши тушунмаслигини билиб олиш мумкин бўлади. Чунки эътибор берадиган бўлсак христиан дини рохиблари умум яшаш тарзига аралашмасликларини биламиз, чунки динлари инсонларнинг яшаш тарзларида хеч қандай ўринга эга эмас. Шу каби бутпарастлар, оловпарастлар ва бошқа динларга ҳам эътибор берсангиз инсонларнинг яшаш тарзини тўлиқ қамраб ололмаслиги, хар бир жабхадаги муаммоларига ечим бера олмаслигини кўришимиз мумкин. Лекин Ислом дини асло бу динларга ўхшаган эмас, бу ерда мени тарафкашликда айблашингиз мумкин, аммо ўзингиз эътибор бериб кўрсангиз, холисона кузатув натижасида бахо берсангиз албатта бунга ўзингиз иқрор бўласиз. Мисол келтираман:
Бир демократ инсоннинг “Барчани Ислом дини билан бошқариш бу диктаторлик хисобланади” деганини эшитганман. Келинг бу ростми дея Исломий нигох билан қараб кўрайликчи. Аввало диктаторликда бир инсон хеч қандай қонунларни инобатга олмасдан фақат ўз манфаатидан келиб чиқиб юртни бошқаради, ўз манфаати юзасидан бошқаларга зулм қилади. Исломдачи? Исломда уммат бошқаруви Ислом шариатиники бўлади, бирор инсон манфаати кўзда тутилмайди, яъни уммат устидаги Халифа шариатдан келиб чиқиб бошқаради ва бунга ўзи ҳам таслим бўлади. Бу дегани Халифа ҳам бошқаларга зулм қилмайди ва бошқаларнинг бир бирларига нисбатан зулм қилишларига йўл қўймайди. Яна эътиборли томони шундаки Исломий давлатда яшаш дегани ҳаммани мусулмонликка мажбурлаш дегани эмас, балки Исломий шариат татбиқ қилинади ва бошқа дин вакиллари ҳам бу қонунга бўйсунади, эътиқод жихатидан эса, мажбурланмайди ўз динларига эътиқод қилаверишади.
لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدمِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
“Динга мажбур қилиш йўқ. Батаҳқиқ, ҳақ ботилдан ажради. Ким тоғутга куфр келтириб, Аллоҳга иймон келтирса, батаҳқиқ, узилмайдиган мустаҳкам тутқични ушлаган бўлур. Ва Аллоҳ эшитгувчи, билувчи зотдир”. (Бақара. 256)
Жамиятдаги фаолиятлари Исломий шариатдан чиқмасликни талаб қилинади. Агар шу холатни диктаторликка қиёслашаётган бўлса, демократияда ҳам хар қандай диндор демократик қонунга бўйсунишга мажбур хисобланади ва жамиятда татбиқ қилиш борасида демократик қонунлардан бошқасини татбиқ қилинишига йўл қўйилмайди.
Ислом дини бошқа динлар каби эмас, яъни Ислом хаётга таъсир кўрсата олади ва муаммоларга мукаммал ечим бера олади. Ислом тарихига эътибор берадиган бўлсак Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам мушриклар жамияти соясида намоз ўқиб, рўза тутиб ва Хаж амалларини бажариб юравермаганлар, аксинча Ислом шариати асосида жамият бошқарилиши учун харакат қилганлар. Мадинада Исломий давлатни қурганларидан кейин уммат бошқарувини Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам тўла Исломий шариат билан олиб бордилар.
Сиёсат дегани уммат бошқаруви эканлиги хисобга олинса, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сиёсатчи бўлганликларини кўрамиз. Ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам дунёдан ўтганларидан кейин барча саҳоба розиаллоҳу анҳуларга ўрнак бўла олган саҳоба Абу Бакр розиаллоҳу анҳу Ислом шариати билан умматни бошқариб, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламдан кейин юз берган қийинчиликлардан шариатни тўғри татбиқ қилибгина муаммоларига ечим топа олганлигини ва Ислом татбиқини қулашидан сақлаб қолганлигини биламиз. Улардан кейин умматни бошқарган Умар розиаллоҳу анҳу эса Ислом шариатидан четга чиқмасликка қаттиқ уриниб, бутун дунёда хатто куфр ахли ҳам тан олган энг одил бошқарувчи деган тахаллусга лойиқ кўрилган.
Умматнинг етакчиларидан ибратланадиган бўлсак “Сиёсатга аралашма” деган жумлани гапираётганларнинг мақсади фақат хақиқатдан тўсиш эканлигини биламиз. Хақиқатдан тўсиш эса Ислом шариатига зиддир, шариатга зид гапни мусулмон инсон гапиришдан тийилади. Демак, “Сиёсатга аралашма” деган фикр мусулмонга хос бўлмаган фикр бўлиб, хақиқатни тўсиш учун жамиятда пайдо қилинган тушунчадир. Бу тушунча мусулмонларга зиён етказувчилар томонидан ўйлаб топилган, мусулмонларни хақиқатдан тўсиш билан эса асло тўғри йўлга чақириб бўлмайди.
Ислом шариатида хокимлар Ислом шариатига нисбатан номувофиқ иш қилса оддий фуқаро ҳам мухосаба қилиши керак ва бу мақталадиган сифат хисобланади. Мухосаба хокимга нисбатан хурматсизлик эмас, аксинча жаханнам ўтидан сақлаш эканлиги эътиборга олинади. Адолатли исломий хаёт мусулмонлар учун хаёт-мамот масаласи бўлиб бораётганини Ислом уммати қанча тез англаб етса ва шу нарсани рўёбга чиқариш йўлида бир холис қиёдат бошқарувида харакат қилса, шунчалик бунга етишишлик осонлашади, ин ша Аллоҳ!
Ҳизб ут-Таҳрирнинг Ўзбекистондаги медиа офиси Абдуллоҳ
25.10.2014й.
