Тадбиркорларни дастаклаш ортидаги мақсадлар

بسم الله الرحمن ألرحيم

2023 йил 18 август куни Тошкентдаги Халқаро конгресс марказида Шавкат Мирзиёевнинг тадбиркорлар билан учинчи очиқ мулоқоти бўлиб ўтди. Бундай учрашув илк бор 2021 йил 20 августда ташкил этилган эди. Президент таклифи билан бу анъанага айланди ҳамда мазкур сана “Тадбиркорлар куни” этиб белгиланди. Анжуманда нутқ сўзлаган Мирзиёев жумладан шундай деди: “Турли зиддиятлар туфайли логистика ва маҳсулот етказиб бериш занжирининг узилгани, ҳамкор мамлакатлар (Россия) валютасининг қадрсизлангани, глобал миқёсдаги юқори инфляция оқибатида молиявий ресурсларнинг қимматлашгани каби омиллар таъсирини тадбиркорларимиз жуда яхши билишади. Тан олиш керак, бундан буён ҳам осон бўлмайди. Йўл қўйилган камчиликлардан тўғри сабоқ чиқариб, фақат олдинга интилсак, бизнинг меҳнаткаш халқимиз, ишбилармон тадбиркорларимиз ҳар қандай машаққатни албатта енгиб ўтади, мен бунга ишонаман”.

Президент мазкур учрашувда кичик тадбиркорларнинг оёққа туриб олиши ва фаолиятини кенгайтириши учун мутлақо янги ёндашувлар жорий этилишини маълум қилди. Шунингдек, “Қишлоқ қурилиш банки” “Бизнесни ривожлантириш банки”га айлантирилиб, унинг ҳузурида ҳар бир ҳудудда жами 14 та кичик бизнес маркази ташкил этилади. Тадбиркорларга “Бизнесни ривожлантириш банки”га улушдор бўлиб кириш ҳуқуқи берилади ва ҳоказо. Учрашувда Мирзиёев “мен тадбиркорларга эътиборни кучайтирадиган ва уларни ҳар жиҳатдан қўллаб-қувватлашга қаратилган қонун ишлаб чиқишни бош вазир ва сенат раисига айтдим” деди. Анжуман сўнггида эса, ўтган йили президент тарафидан кўкрак нишони билан тақдирланган тадбиркорлар аввалдан тайёрлангандек аниқ таклифларни билдиришди. Уларнинг барча таклифлари мажлиснинг ўзидаёқ президент тарафидан қондирилди. Шундан сўнг Мирзиёев 44 тадбиркорни орден ва медаллар билан, 126 нафарини “Фаол тадбиркор” кўкрак нишони билан тақдирлади. Сўзи сўнггида Мирзиёев “сизлар ишлайверинглар мен сизларга медал тақишдан чарчамайман” деди.

Бир қарашда тадбиркорлар учун яратилаётган бундай имкониятлар ва тақдим этилаётган имтиёзлар ҳукумат тадбиркорларни қўллаб-қувватлаяпти, деган тасаввур уйғотади. Бироқ масалага теран нигоҳ билан қаралса, Мирзиёев ҳукумати капиталист Ғарб кўрсатмаси асосида халқимизни арзон ишчи кучига айлантириш йўлидан бораётгани аён бўлади. Масалан, Мирзиёев машҳур брендлар ва уларнинг сармоясисиз бизнес бўлмаслигини айтди. Шунга кўра, хориж маҳсулотларини олиб кириш ва экспорт қилиш учун қулай божхона режимини жорий этиш, маҳсулотларни сертификатлаш, ишчи-хизматчиларни тайёрлаш, қулай иш шароитларини яратиш ва булардан бошқа улар томонидан қўйилаётган барча стандартлар бажарилишини айтди. Бундан ташқари, келгуси йил 1 январдан бошлаб, қиймати 200 миллиард сўмга (16 миллион долларга) тенг лойиҳалар бўйича (аввалда 50 миллион доллар эди) электр, табиий газ, сув тармоқлари ва йўл инфратузилмасини етказиб бериш тўлиқ давлатнинг зиммасида бўлади. Таъкидлаш керакки, тадбиркорликка ўқитиш, уларга лойиҳа тайёрлаб бериш учун марказларга хорижий мутахассислар олиб келинади. Бу каби қатор лойиҳаларни молиялаштириш учун Жаҳон банки ва Халқаро валюта фондидан (боланғич) 500 млн доллар миқдорида кредит олинади. Мазкур режалар эълон қилингач, йиллик бозори 100 миллиард доллардан ошадиган дунёнинг энг машҳур 50 та бренди ҳамкорликда ишлашга катта қизиқиш билдирди ва маҳаллий корхоналарга 3 миллиард долларлик буюртма беришга тайёр эканлигини маълум қилди.

Бу иқтисодий сиёсат – реал воқеда ўзини оқлаш-оқламаслигидан қатъий назар – юртимиз тадбиркорларини барибир ўша хориж қомпаниялари ва юртимиз иқтисодини мустамлакачилар измига боғлиқ қилиб қўяди. Мамлакат раҳбаридан тортиб, халқни шулар боқади дейилаётган ишбилармон доираларгача тобелик зеҳниятидан келиб чиқиб фикрлаётгани ўта ачинарли ҳол. Улар билан ҳамкорликнинг энг хатарли жиҳати шуки, мусулмон тадбиркорлар катта миқдорда фоизли қарзлар олишга кучли тарғиб қилинади, ҳатто мажбурланади дейишимиз ҳам мумкин. Тадбиркорларни бунга рағбатлантириш учун гаров талабининг 50 фоизга туширилгани ҳам фикримизни тасдиқлаб турибди. Бундан ташқари, мамлакат иқтисоди яроқсиз капиталистик қонунлар билан бошқарилаётгани боис, давлат банкларига маҳаллий тадбиркорлар ва аҳоли қатлами томонидан ўз маблағларини қўйиш деярли оқсади, натижада банкларнинг тақдири чет эл инвесторлари қўлига тайёр ўлжа сифатида ўтишига олиб келмоқда. Бунинг оқибатида – юқорида айтиб ўтканимиздек – мамлакат молия тизими чет элликлар, янада аниқроғи Америка, Россия ва Хитой каби мустамлакачи кучлар қўлида гаровга айланади. Сўнгра улар иқтидордаги раҳбариятга ўзларининг турли сиёсий, иқтисодий, ижтимоий, таълим-тарбияга доир кўрсатма ва тавсияларини миллий қонунлар билан мустаҳкамланишини буйруқ сифатида талаб қилишади. Қарабсизки, худди газ ва электр энергияси каби, бир неча ўн йилларга тузилган хиёнаткорона шартномалар билан мустаҳкамланган қарамлик остида қийналиб яшашда давом этаверамиз.

Умуман айтганда тадбиркорларни дастаклаш сиёсатидан кўзланган мақсадни Шавкат Мирзиёев яшириб ўтирмай, бу дастурдан банк ва давлат ҳам манфаатдор бўлиши зарур, деди. Шунингдек, халқ бой бўлса давлат бой бўлади, халқни эса тадбиркор бойитади, деди. Хулоса ўрнида шуни таъкидлаймизки, Ўзбекистон ҳукумати тадбиркорлар устидаги солиқ тизимининг кенг кўламли қаттиқ назоратини қисман бекор қилмоқда. Бироқ назоратнинг ўша бекор қилинган қисмини ҳоким ва халқаро молия ташкилотлари билан доимий алоқада бўлган банклар зиммасига ўтказмоқда. Ҳукумат ҳеч қандай меҳнатсиз соф даромадни қўлга киритиш учун тадбиркорларни қарз тузоғига илинтиради ва уларни кўпроқ меҳнат қилиш ёки мол-мулкидан ажралиш танлови ўртасида қолдиради. Тадбиркорларни хорижий брендлар билан ҳамкорлик қилишга қизиқтириш ортида мамлакатни иқтисодий юксалтириш режаси бордек кўрингани билан, буни муваффақиятли қадам, деб бўлмайди. Чунки қурилиш маҳсулотлари ва маиший техникалар ишлаб чиқариш билан мамлакатда иқтисодий юксалиш юз бермайди. Ҳукуматда мафкуравий ғоя йўқ. Шу боисдан Мирзиёев ўз тахтини мустаҳкамлаш учун ўша хорижий компаниялар манфаатига хизмат қиладиган қарорлар қабул қилиш ва халқнинг “қучоғини қурур ёнғоқ билан тўлдириш” сиёсатидан юришдан бошқа иложи йўқ. Зотан, бу қарорлар ортидан биргина амалдорлар ва уларга алоқадор бир ҳовуч сармоядорларнинг бойиши халқнинг бойиши, дегани эмас. Бундан ташқари – гувоҳи бўлаётганингиздек – очкўз капиталист ширкатларга ерларимизни шахсий томорқа, халқимизни эса арзон ишчи кучи сифатида тақдим қилиш ишлари жадал давом этяпти. Энг даҳшатлиси, ҳукумат олиб бораётган мазкур тобелик сиёсати орқали мусулмон халқимизнинг меҳнаткаш, ишчан тадбиркорларини ҳалол меҳнат қилишларига турли йўллар билан тўсқинлик ҳам қилинмоқда. Уларни фоизли кредитга асосланган банклар билан мустаҳкам алоқалар ўрнатгандагина фаолият қилишга рухсат берилаётгани ҳам фикримизнинг ёрқин далилидир. Бизнинг шу ўринда тадбиркорларга айтадиган гапимиз шуки, Исломдаги “Ғоя воситани оқламайди” қоидасидан келиб чиқиб, бундай банклар билан алоқа қилишдан огоҳ бўлинг ва улар билан ҳар қандай алоқани узинг! Ана шунда Аллоҳ таоло ишларингизга ривож ва топаётган сармоянгизга барокат беради. Аллоҳ таоло дейди:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ‎﴿٢٧٨﴾‏ فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ 

– “Эй мўминлар, Аллоҳдан қўрқингиз ва агар чиндан мўмин бўлсангизлар, судхўрлик сарқитларини тарк қилингиз. Энди агар (фармонимизни) қилмасангиз, у ҳолда Аллоҳ ва пайғамбари томонидан бўлган урушни билиб қўйинг! Агар тавба қилсангиз, дастмоянгиз ўзингизга – золим ҳам, мазлум ҳам бўлмайсиз”.      (Бақара:278-279)

Ҳизб ут-Таҳрир Ўзбекистон матбуот бўлими аъзоси Абдураҳмон

08.09.2023й

+1

0