Керри ва унинг Яман бўҳронига нисбатан машъум заҳри қотил ечимлари
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ
Роя газетаси:
Керри ва унинг Яман бўҳронига нисбатан машъум заҳри қотил ечимлари
Абдумўмин Зайлаий қаламига мансуб
Чоршанба куни пойтахт Риёзда Саудия валиаҳди амир Муҳаммад ибн Найф ибн Абдулазиз ва валиаҳд валиаҳди амир Муҳаммад ибн Салмон иккаласи АҚШ ташқи ишлар вазири Жон Керри ва унинг делегацияси билан учрашишди. Пайшанба куни Керри қирол Салмон билан ҳам учрашиб, бир неча масалаларда ўзаро фикр алмашишди.
Кейин беш томонлама учрашув бўлди: Керри ва унинг саудиялик ҳамкасби Одил Жубайр, амирликдаги ҳамкасби Абдуллоҳ ибн Зоид Оли Найён, Британия ташқи ишлар вазирининг Ўрта Шарқ масалалари бўйича ёрдамчиси Тобиас Элвуд, БМТнинг Ямандаги вакили Исмоил Валадишайх Аҳмад. Учрашув ортидан ўтказилган мутбуот конференциясида Керри «Беш томонлама учрашув қатнашчилари Яманда урушни тўхтатишга оид БМТ раҳнамолиги остидаги музокараларга янгича ёндошишга келишиб олдилар», деди.
АҚШ ташқи ишлар вазири Жиддада саудиялик ҳамкасби билан берган матбуот анжуманида Яман бўҳронини ҳал қилиш учун янги ташаббус бошланганини эълон қилди.
Керри «Ямандаги ечим ташаббуси бўҳроннинг барча томонларини ўз ичига олади», деди ва «юртдаги мувофиқликка қаратилган айни янги режа Ҳусийларнинг пойтахт Санъодан қуролларини олиб чиқиб кетиш ва уларни учинчи томонга топширишни шарт қилади», дея таъкидлади.
Шунингдек, «Ямандаги айни янги ечим режаси миллий бирлик ҳукумати ташкил қилишни ўз ичига олиши»ни қўшимча қилар экан, «юртда гувоҳи бўлинаётган бўҳроннинг ҳарбий ечими йўқ»лигини таъкидлади.
У «Яман бўҳронини ҳал этиш билан боғлиқ янги ечим Ҳусийларга юрт бошқарувида қатнашиш имконини беради, агар бу амалга ошмайдиган бўлса, Ямандаги ишлар янада ёмон тус олади», деди ҳамда бир вақтнинг ўзида, Ҳусийларни Яманда «этник озчилик»ни ташкил қилишларини урғулади.
Керри айни яқинлашув «хавфсизлик ва сиёсий йўллардан иборат бўлиб, бу йўллар кенг кўламли мувофиқлашувни таъминлашга олиб боражаги»ни изоҳлади ҳамда ҳамкорлик кенгашига аъзо давлатлар «айни янги ташаббусга якдиллик билан маъқуллашганини» таъкидлади.
Керри олға сураётган янги режада ҳеч қандай янгилик йўқ. Фақат Ҳусийларни ечимда қатнашишларини ва уларнинг истакларини амалга оширишни таъкидлаш бор, холос. Бу икки ечимни эса Ҳодий ҳукумати рад этиб, 2216-қарорни маҳкам ушлаб келаётган эди. 2216-қарорда Ҳусийларнинг шаҳардан чиқиб кетиш, қуролларини топшириш ва миллий ҳамкорлик ҳукумати тузиш шарт қилинган эди. Керри Ҳусийларни сиёсий ва хавфсизлик ечимида иштирок эттирар экан, уларнинг этник озчилик, деган эътиборда шундай қилди. Бу шуни англатадики, Америка ўзининг мустамлакачилик режаларини минтақада этник озчилик, деган ўйинни бошлаш орқали амалга оширмоқчи. Керри қурол топшириш ва шаҳарлардан чиқиб кетиш борасида ҳамма курашаётган томонларни тенг кўряпти. Яъни қарор бўйича, қуроллар учинчи томонга берилади, бу эса шуни англатадики, томонлар Америка истаган ечимга эришишга муваффақ бўлишолмаган тақдирда, буни халқаро кучларни Яманга киритиш билан таҳдид қилиш орқали ҳал этилади ва Яман жазоларга оид БМТ қонунининг еттинчи банди остига тушиб қолади. Энди АҚШнинг иқтисод борасида Ҳусийлар томонида турганига келсак, бу жуда оддий. Масалан, Америка Ҳодий ва унинг ҳукуматига босим ўтказиб, Ҳусийлар назорати остидаги Марказий Банк билан муомала қилмайман, деган қарорларни қабул қилмасликка кўндирган ва буни унинг учун қизил чизиқ қилиб қўйган. Афтидан, Британия бу борада Америка билан келишишга мажбур бўляпти, чунки бунга ўхшаш қарорларни қабул қилиш оқибати фалокатли вазиятга олиб келишини тушуняпти. Масалан, Яман манзараси худди Ливия манзарасига ўхшаб қолиши мумкин бўлади, бинобарин, Америка билан Британия ўртасида келишув бор. Келишув бўйича, хусусан, Ямандаги курашаётган томонлар ўртасидаги иқтисодий ярашув давом этиши керак. Демак, Британия иккита карта билан ўйин қилмоқда: бири, Британиянинг гўё ўзини Ҳусийлар томонда қилиб кўрсатиш картаси бўлиб, у бошқарувни Ҳусийлар билан тенг баҳам кўраётган Али Солиҳ картаси ҳисобланади, иккинчиси эса, Ҳодий ва унинг ҳукуматида гавдаланувчи «қонунийлик» картаси. Бу шуни англатадики, Британия қачон келаси сиёсий ечим амалга ошгудек бўлса, жуда кўп нарса ютади. У ҳарбий ечимга таяниш фойда бермаслигини, унда машаққатлар, жуда катта чиқимлар мавжудлигини биляпти.
Керрининг айни ташаббусига назар ташлаган киши шуни гувоҳи бўладики, бу ташаббус Ҳусийларни хотиржам қилиш учун бир гаров, холос. Чунки Ҳусийлар БМТ томонидан ўзларига тақдим этилган аввалги ечим лойиҳасига имзо чекишни истамаган эдилар. Керрининг агар режа амалга ошмайдиган бўлса, бунга муносиб чоралар кўрилажаги билан қилаётган таҳдиди эса бу Ҳодий ва унинг ҳукумати учун Америка ечимини қабул қилишга бўлган таҳдиддир, чунки улар айни ечимни худди қўлларида чўғни ушлагандек хавотир билан қабул қилишган.
Бугун Яманда ечимга эришиш жуда мушкул. Сабаби, Англо-Америка ўртасида ваҳшиёна кураш кетмоқда. Бу кураш бир неча маҳаллий ва регионал доираларга эга. Ҳатто Америка такаббурлик ва муғомбирлик сиёсатини олиб бормоқда. Сиёсатининг муғомбирлиги шундаки, у ўзини «этник озчилик»нинг ҳуқуқи бузилаётгани учун қайғураётган қилиб кўрсатмоқда, яъни исломий юртларимизга киришда ҳамда янги-янги хариталар чизиб, юртларимизни ўз манфаатига хизмат қиладиган тарзда бўлиб ташлашда, бу юртлар аҳлини бир-бири билан низолашишдан боши чиқмайдиган халққа айлантириб қўйишда мана шу «этник озчилик»дан фойдаланмоқда!!
Бугун Америка мана шундай заҳри қотил ечимни зўрлаб тиқиштираётган экан, Яман аҳли шуни англамоқлари лозимки, халос бўлишнинг бирдан-бир йўли бор, у ҳам бўлса, Росулуллоҳ САВнинг баҳолашларига лойиқ бўлган ўз имон ва ҳикматларини ишга солиб, исломий ақидаларига ва унинг шаръий аҳкомларига қайтиш йўлидир. Зотан, ушбу ақида уларни этник озчилик ёки этник кўпчиликка эмас, биродарларга айлантирди. Шу боис мустамлакачи Америка томонидан гижгижланаётган мазҳабпарастликни улоқтирсинлар, ораларида Аллоҳнинг шариатини ҳакам қилиб, ишларига, масалаларига бурун суқаётган ажнабийлар пайини қирқсинлар, уларнинг илмоний тузумларини йўқ қилсинлар. Тақдирий масалалари тўғрисида масъулият билан жиддий фикрласинлар. Тақдирий масалаларининг энг муҳими эса, Пайғамбарлик минҳожи асосидаги рошид Халифалик давлатини барпо этиш орқали исломий ҳаётни қайта бошлаш масаласидир, чунки у билан қалблар улфат бўлади, азоб-уқубатлар арийди, мусулмонлар яна энг яхши Уммат даражасига чиқади… Бас, буни қабул қилувчи борми?!! Аллоҳим, мен етказдим, Аллоҳим, Ўзинг гувоҳ бўл.
Роя газетаси
