Франциянинг Макрон давридаги ташқи сиёсати
بِسْـــمِ اللهِ الرَّحْمٰـــنِ الرَّحِيـــم
Роя газетаси:
Франциянинг Макрон давридаги ташқи сиёсати
Асъад Мансур қаламига мансуб
Францияда яқинда бўлиб ўтган президентлик ва парламент сайловлари анъанавий раҳбариятни ҳам, иккинчи жаҳон уруши ортидан ҳокимиятга галма-гал келган ўнг қанот партияларию сўл қанот мўътадил партияларини ҳам четлатиб юборди, ултра ўнг қанот партияларини бутунлай ҳокимиятдан узоқлаштириб, Эммануэль Макрондек ёш йигитни янги сиёсий майдонга олиб келди. Бундан аён бўляптики, демак, францияликлар ўзларининг сиёсатида янгилик қилишмоқчи, бироқ сиёсатлари асосини сақлаб қолиб, фақат услуб ва позицияни янгилашмоқчи, муаммоларни музлатиб қўймайдиган, балки, муолажа қиладиган сиёсатларни қўллашмоқчи.
Шу боисдан Макрон сиёсати асосан, Европа Иттифоқини сақлаб қолиш сиёсатидан иборат бўлиб, Франция сиёсатининг асоси ҳам айнан шу. Шунинг учун Макрон 66 % овоз олди ва Евроиттифоққа қарши бўлган ултра ўнг қанот партиясини ҳокимиятдан суриб ташлади. Яъни халқ уни европача сиёсат олиб борадиган шахс бўлгани учун сайлади. Сайловда ютиб чиққач, у минбарга Франция гимни остида кўтарилар экан, «Франция кучлидир, Евроиттифоқ ичида кучлидир», дея унга жўр бўлиб турди.
Сиёсий, иқтисодий, ҳарбий ва хавфсизлик каби муҳим соҳаларда Германия билан бирга ишлашга ҳамда Франция позициясини мустаҳкамлаб, Евроиттифоқни сақлаб қолишга тайёр эканини билдирди. Яқиндаги янгилик, 2017 йил 23 июндаги Брюссель саммити ортидан Франция президинти Макрон Германия канцлери Меркель билан бирга ўтказган учрашувда «Европа Иттифоқини сақлаб қолиш зарур, чунки кучимиз, бирлигимизда мужассам, шунингдек, Иттифоқ дуч келаётган муаммоларни бартараф этиш учун биргаликда ишлашда давом этмоқ лозим», деди. У Британиянинг Евроиттифоқдан чиқиши мавзусидаги музокараларда 2017 йил 27 май куни Британия билан юзма-юз келди. Ўшанда Британия бош вазираси Мэй билан учрашиб, «Европа БРИКСТ музокараларида бирлашади», деди. Чунки Британиянинг Иттифоқдан кетиши Франция-Германиянинг халқаро қудратларини оширади, чунки Британия билан Франция ўртасидаги иккитомонлама халқаро ҳаракат айни қудратни заифлаштираётган эди.
Макрон сайловолди кампанияси чоғида «Шарль де Голль ва Франсуа Миттеран йўлини давом эттириши»ни билдирди. Менинг сиёсатим, де Голль билан сўлқанот сиёсати ўртасини жамлайди, деди. Бу шуни англатадики, Макрон де голлча сиёсат юритиш билан, Евроиттифоқни кучайтириш ва етакчи Иттифоққа айлантиришга уриниш орқали ҳамда Германия билан биргаликда кучайиб, АҚШ ва Россияга қарши туриш орқали Европанинг ички ва халқаро марказини мустаҳкамлашга ҳаракат қилади. Шу билан бирга, АҚШга яқинлашиб, у билан Миттеран сиёсати услубида ҳаракатланишга уринади. Макрон Франциянинг Америка билан иттифоқчи бўлиб, шу орқали юрт манфаатларини рўёбга чиқаришни, аммо шу шарт биланки, Франция Америкага қарам бўлиб қолмаслигини, у билан рақиб сифатида муомала қилмаслигини хоҳлайди. 2017 йил 25 май куни Брюсселдаги НАТО саммити чоғида Франция раҳбари Макрон билан АҚШ раҳбари Тармп ўртасида илк учрашув бўлиб ўтди. Трамп Макрон билан узоқ вақт илиқ тарзда қўл бериб кўришиб турди… Баъзан Трамп ўз сиёсатини қўл ёки тана ҳаракатлари билан ифодалайди, шу орқали Американинг кучли қилиб кўрсатишга, бу юртнинг олий, такаббурлигини изҳор этишга уринади. Шу боис Трамп 2017 йил 18 мартда Оқ уйда Германия канцлери билан қўл бериб кўришишни истамади, иккинчи жаҳон урушидан сўнг АҚШ Германияни ҳимоя қилиб келгани учун бу давлат Америкага миллиардлар тўлаши керак, дея қилган шантажига итоат қилмагани учун унга ғазабнок назар билан қаради. Шу сабабдан Макрон Трампнинг бундай кўришишини «холис кўришиш эмас» ҳамда «бу воқени ифодаловчи кўришиш бўлди», деб атади ҳамда «У ўзи томонидан ҳеч қандай кичик ёки рамзий бўлса ҳам ён беришлар ҳаргиз бўлмаслигини айтмоқчи бўлди. Бироқ мен ҳам бирор ишда сир бой беришни истамадим», деди.
Шу маънода, Макрон яқинда Сурия билан боғлиқ берган баёнотида «Менинг айни масаладаги янги қарашларим шундан иборатки, мен Башар Асаднинг кетишини барча нарсадан ҳам биринчи шарт, демаяпман, чунки мен бошқа бирор қонуний альтернативни кўрмаяпман», деди. Кейин «Асаднинг халқ учун душман, аммо Франция учун душман эмаслигига, Парижнинг устувор вазифаси террористик жамоаларга қарши кураш принципига риоя қилиш ва Суриянинг муваффақиятсиз давлатга айланишига йўл қўймаслик лозимлигига» диққатни қаратди. Макроннинг Сурия ҳақидаги айни баёнотидан, демак, у Германия каби Америка билан тўқнаш келишни истамайди, балки Америка позициясига қараб қадам ташлайди, ўзини халқаро сиёсий ишларга шерик қилиши учун шундай қилади. Шунингдек, Россия позициясига ҳам шундай муносабатда бўлади. Чунки Россия ҳам Америка позициясияга қараб қадам ташлайди. Чунки Макрон Олланд олиб борган сиёсатни кўрди, баъзи-биъзида тўқнаш келиб турган унинг сиёсати Францияга фойда келтирмаганини, шу сабабли Америка Францияни халқаро сиёсий ишларга, хусусан, Сурия ишига шерик қилмаганига гувоҳ бўлди.
Бир вақтнинг ўзида, Макрон Американинг ҳарбий аралашув сиёсатига қарши. У кимёвий қурол масаласига ишора қилиб, «Бундай вазият бўладиган бўлса, Америка билан бирга ҳаракат қилишга» тайёрлигини таъкидлади ва «Бу масалада дипломатик ва сиёсий йўл харитаси керак бўлади… Уни фақат ҳарбий кучларни жойлаштириш билан ҳал қилмаслик керак. Бу биз биргаликда содир этган хато иш бўлади», деди. Кейин «Ироқ ва Ливияга бўлган аралашувни ҳам танқид қилиб, оқибати вайронагарчиликка олиб келганини, энди бу ҳол Сурияда ҳам содир бўлишини истамаслигини» таъкидлади. Макрон АҚШнинг Сурияга бўлган ҳарбий аралашувини қоралади. Бироқ, бу қоралов АҚШ аралашувига йўл қўймаслик учун эмас, балки АҚШга Суриядаги ўйинга мени ҳам шерик қилмаяпсан, деган маънода босим қилиш учундир. Зотан, у Европани Суриядан бутунлай узоқлаштириб ташлаганди. Франция вазият тақозо қилса – яъни Америка рухсат берса – албатта ҳарбий аралашувга қўл уришини очиқ айтган. Ахир, у ҳам мустамлакачи давлат, бу борада Америкадан фарқ қилмайди, то Франция ва барча Ғарб давлатлари эътиқод қилган Капиталистик система мавжуд экан, айни сиёсатини ҳаргиз ўзгартирмайди.
Макроннинг Россияга нисбатан сиёсатига келсак, сайловолди кампанияси чоғида бундай деган: «Бизга президент Путин билан конструктив мулоқот керак, лекин ҳар қандай вазият бўлмасин, рус томони тўғри деб билган ёки қўллаб-қувватлаётган ишларга нисбатан бефарқ бўлмаслигимиз ва Россияни ўз жавобгарлигини тушунишига йўллаб қўймоғимиз лозим». 2017 йил 29 майда Путин Францияга сафар қилди. Бу рус князи буюк Пётрнинг 300 йил муқаддам қилган Франция ташрифига оид кўргазма очилиши муносабати билан боғлиқ сафар эди. Путин Россия билан Франция ўртасидаги вазиятни илиқлаштириш мақсадида Макрон билан учрашди. Чунки бундан етти ой муқаддам Франция Россияни Ҳалабни бомбардимон қилганликда танқид қилиб, буни уруш жинояти даражасига етди, дея таъкидлаганди. Ўшанда Путин Парижда бўлиб ўтган рус черкови очилишига боришини бекор қилишга мажбур бўлганди. Россия сайлов кампаниясида Макронга қарши туриб, Ле Пенни қўллаб-қувватлаган эди. Учрашувда Макрон Путинга «Франция терроризм ва Сурия масалаларида Россия томони билан ҳамкорлик қилишга муҳтож», деди. Буларнинг барчасидан аён бўладики, Франциянинг Россияга нисбатан сиёсатида асло туб ўзгариш бўлмайди, фақат унга Америка сиёсатига тормоз бериш учун ҳамда Америка Европага қарши Россиядан фойдаланаётгани учун Россияга яқинлашади, холос. Аммо кўп масалаларда, айниқса, Украина масаласида Россияга нисбатан тўқнаш сиёсатини сақлаб қолади.
Сўнгги сўз ўрнида шуни айтмоқчимизки, Франция сиёсатида биз учун эътиборли томони унинг мустамлакачи давлатлигидир. Франция ўз мавқеини буюк давлат сифатида сақлаб қолиш ҳамда мавқеини кучайтириш учун мустамлакачилик ва ҳукмронлик қилиш истакларини ўз ташқи сиёсатининг асоси қилиб белгилаган. Шунингдек, Исломга душманлик қилиш ҳамда Исломнинг ҳаёт низоми ва турмуш тарзи сифатида қайта тикланишига қаршилик қилиш ҳам Франция ташқи сиёсатининг асосидир. У ўз манфаатларини қўлга киритишига қараб мана шу сиёсат доирасида айланади. Бу давлатни Сурия халқи заррача ташвишлантирмайди, чунки у Ислом ва мусулмонлар душмани. Душман эканига унинг тарихи гувоҳ: қадимги французлар мустамлакачилик асридан тортиб то бугунги янги мустамлакачилик вақтига қадар олиб борган барча салибчилик урушлари Франциянинг Ислом ва мусулмонларга душман давлат эканига яққол гувоҳлик беради. Шу боис биз бу фактни ҳисобимиздан қочирмаслигимиз, шу асосда у билан муомала қилмоғимиз даркор. Эртага, Аллоҳнинг изни ила, барпо бўлажак Пайғамбарлик минҳожи асосидаги рошид Халифалик давлати Францияга нисбатан лойиқ позицияни эгаллайди. Халқаро курашлардан фойдаланиб, бу давлатнинг ёвузлигини ва унга ўхшаган бошқа давлатларнинг адоватини даф қилади. Шунингдек, халқаро сиёсатдан фойдаланиб, Франциянинг заиф нуқталарини билиб олиб олади ҳамда юртларимизни ва хусусан, Африкани унинг мустамлакачилиги ифлослигидан тозалашга муваффақ бўлади.
Роя газетасининг 2017 йил 5 июл чоршанба кунги 137-сонидан
Халифалик давлатини тилларингизга жойлаган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!
Ғарбнинг фисқ-фасод омили бўлмиш лойиҳаларини амалга оширишда Халқаро меҳнат ташкилотининг роли
Насроний ва кофирларни байрамлари билан табриклаш тўғрисидаги саволга жавоб
Республика президентлиги сайловлари ҳукми