Шунинг учун Ҳизбга меҳрим тушганди…
“Зиндон хотиралари” туркумидан
Шунинг учун Ҳизбга меҳрим тушганди…
بسم الله الرحمن الرحيم
Иқтисод фанлари кондидати, доцент, замонамизнинг яхшиси, 22 йиллик умри золим шоҳ зиндонларида ўтган Аваз акамиз ҳақида.
Менинг ҳам 21 йиллик умрим Ўзбекистон зиндонларида ўтган бўлса-да, аммо Аваз акадек устоз олим билан бирор зиндонда узоқ бирга бўлиш насиб этмаган. Лекин у киши ҳақида кўп яхшиликлар эшитганман. Барча билганларимни бунда келтиришни жуда хоҳласам-да, акамизга бўлган ҳурматим туфайли баъзи муболағалар қилиб қўйишдан чўчидим. Аммо ўзим гувоҳи бўлган биргина воқеани бунда сиз азизларга етказишга ўзимда журъатни сездим.
Сангород, яъни Тошкент шаҳрида жойлашган маҳкумларни даволаш (агар шундай аташ ўринли бўлса, албатта) 18-муассасаси. Бу зонага барча зонадан оғир касаллар келиб туради. Тиббиёт олийгоҳининг битирувчилари шу зонада жарроҳлик амалида тажриба оширишади. Чунки улар бунақа амалиётда бирор хато қилсалар, яъни нотўғри жарроҳлик ҳаракатида адашиб ўлдириб қўйса улар кўп ҳам жавобгар бўлавермайди. Қолаверса, биз каби диний сиёсий маҳкумларнинг ўлими ўша давр диктатор президенти учун қувонарли хабар эди. Борича айтсак, Ҳизб йигитларини қатл қилган зона ходимлари елкасидаги юлдузлар кўпаяётган давр – 2003-2004 йиллар.
Ҳар қандай зонадаги каби бу ерда ҳам турли зоналардан келган касалларни суҳбатга тортиб “беседа” қилиб, кейинчалик қандай муомала қилишни белгиловчи оперлар янги келганлар билан профилактик суҳбат ўтказар эди. Тўққизта Ҳизб йигитларини зонага келишимиз билан кабинетига чақирган опер ходими ўта аламзада ва сўзларида бирор ёқимли жумла бўлмаган киши эди. Унинг биринчи айтган гапи шу бўлди:
– Санлар бекорчиликдан, ақлсизлигингдан, илмсиз довдирлар бўлганинг учун бунақа йўлга кириб расво бўлган аҳмоқларсан. Агар мактабда яхши ўқиб, олийгоҳларда таълим олганларингда ҳаётларинг бошқача бўларди, деб бизларга бошдан оёқ разм соларкан, менга қараб:
– Масалан, сан мактабда ўқиганмисан?
– Ҳа!
– Хўш, кейинчи?
– Институтда!
– Йўғеее, унда п.. бормиди бунақа аҳмоқларга қўшилиб…
Мен бундай нодонларга сукутни афзал билардим. Сукут қилдим. У бошқаларимизниям олийгоҳларда, техникумларда ўқиганлигини эшитгач, лабини бужмайтириб, Аваз акага қараб: м – “Сен нима дейсан, балки санам бирор мактабни тўлиқ тамомлагандирсан” деди. Аваз ака оғир-босиқлик билан ўзининг илмий мавқеларидан қисқача айтгач, у акамизга ҳайрон қараб олди-да, “дело”сини очиб титкилай бошлади. Ва ҳайрати янада ортди. Сўнг Аваз акага қараб:
– Аваз, Аваз, Аваз, сен доцент, кандидат, олим экансанми? Сан бунақа аҳмоқларга қандай қўшилиб қолгансан, ахир, туппа-тузук олим экансан-ку? деди. Шунда у киши ўта вазминлик билан:
– Олим бўлганим учун қўшилганман, чуқур ўрганиб, фикрлаб, ҳаётдаги кўп муаммоларга қаноатли жавобни шундан топгач, шу туфайли Ҳизбга меҳрим тушганди. Агар сиз айтгандай аҳмоқ бўлганимда қўшилармидим?
– Бу гапинг билан сан мани аҳмоқ девоссанми?
– Йўқ! Сиз ўзингизни шундай атадингиз. Ва тўғри айтдингиз. Мен эса, илмим туфайли Ҳизбга меҳрим тушган, демоқчиман холос.
Шундан кейин ўша ходим қизариб бўзарди ва қўлига нима учундир столи четидаги таёқни олиб:
– Сан қол, қолганларинг чиқ ташқарига, дея бизларни ҳайдаб, акамизни олиб қолиб, то тушлик бўлгунича кабинетида суҳбатлашди. Унда қандай суҳбат бўлганини билмадиму, лекин анави ходим тилидаги “сан” акамизга ўзгариб, “сиз”га айланганини гувоҳи бўлгандим.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ ۗ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَٰكِن لَّا يَعْلَمُونَ
– “Уларга: “Мана бу кишилардек иймон келтиринглар”, дейилса, “Шу аҳмоқ, пасткашларга ўхшаб мўмин бўламизми?” — дейдилар. Огоҳ бўлингизким, уларнинг ўзлари тубан кимсалардир, лекин буни билмайдилар”. (Бақара:13)
(Акам ҳақида биринчи таассуротни пайдо қилган – ўша хотиралардан)
Ҳизб ут-Таҳрирнинг Ўзбекистондаги матбуот бўлими аъзоси Зайниддин
08.08.2022й
