Америка ўз нуфузини Марказий Осиёда қандай ўрнатяпти?
Америка ўз нуфузини Марказий Осиёда қандай ўрнатяпти?
بسم الله الرحمن الرحيم
Хабар: Нью-Йорк шаҳрида БМТ Бош ассамблеяси 77-сессияси доирасида Марказий Осиё мамлакатлари ва АҚШнинг C5+1 форматидаги вазирлар йиғилиши бўлиб ўтди.
Тадбир давомида Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистон, Ўзбекистон ва АҚШ ташқи сиёсат идоралари раҳбарлари ҳамда вакиллари томонларни қизиқтирган йўналишлардаги ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилди. Ўзбекистон делегацияси раҳбари, ташқи ишлар вазири Владимир Норов ўз нутқида C5+1 муҳим мулоқот механизми бўлиб, унинг доирасидаги ҳамкорлик самарадорлигини ошириш борасида маълум муваффақиятларга эришилганини қайд этди.
Марказий Осиё ва АҚШ ТИВ раҳбарларининг «C5+1» шаклидаги учрашувлари 2015 йилдан буён ҳар йили ўтказиб келинади. Бу форматнинг фаоллашуви Мирзиёевнинг иқтидорга келган илк даврларида кузатилди. АҚШ Ўзбекистонга 2017 йилда 11 миллион доллар, 2019 йилда эса 100 миллион доллар атрофида ёрдам ажратди. 2021 йилга келиб эса C5+1 формати доирасида Марказий Осиё ва минтақадаги хусусий сектор ўсишига ҳамда иқтисодий алоқаларни кенгайтиришга 1 млрд доллар маблағ ажратилиши эълон қилинди.
Изоҳ: Маълумки, АҚШда ҳокимият алмашса ҳам Марказий Осиёга ёндашув ўзгармай келади. Американинг бизнинг минтақамиздаги бош мақсади Марказий Осиё республикаларида ўзига хос бошқарув тизимларини шакллантиришдир. Шавкат Мирзиёев ҳукумати «C5+1» формати доирасида ва бошқа учрашувларда бераётган ваъдалари оқибатида мана шу демократик тизимни шакллантириш бўйича сезиларли ишлар қилишга мажбур бўляпти. Чунки Ўзбекистон ҳукумати АҚШга «демократик ислоҳотлар» борасида ваъдалар берар экан ўзига мажбуриятлар олади. Яъни ўзига нисбатан АҚШ тарафидан босим қўлланишига асос беради.
Американи қудратли қилган ва дунё бойликларини талон-тарож қилишига имкон бераётган ягона омил капиталистик системадир. Сўнгги ўн йилликда АҚШнинг иқтисоди ривожланаётган Хитой ҳамда ҳарбий қудратга эга Россия хатаридан дунё давлатларини огоҳлантириши ва уларга қарши ташвиқотлари кўлами кескин ортди. Маълумки, Хитой давлатларнинг мурожаати ва таклифларига биноан сармоя киритади ёки қарз беради. Бу қарзлар эвазига эса, қарздор давлатларнинг ерлари ва табиий бойликларини тортиб олади. Россия эса, ўзидаги мафкуравий бўшлиқ сабаб нураб бораётган армияси билан таҳдид қилишдан нарига ўтмайди. Мустамлакачи Хитой ва Россиянинг бошқа давлатларга қўллайдиган муомаласи худди одамларни моддий манфаат ёки моддий куч билан бошқариш усулларини эслатади. Бу усуллар бошқарувни узоқ муддат давом этказишга ярамайди. Америка юртларимизга тиқиштираётган демократия эса, мафкура ва тузумдир, яъни фикрдир. Фикр эса, инсонларни узоқ муддат бошқаришнинг ягона усулидир. Америка минтақамизда ўз дунёқарашига асосланган давлатчилик тизимини шакллантиришга киришар экан, бу мақсадини муваффақиятли амалга ошириш учун мамлакатларнинг иқтисодий ва тижорий алоқаларини ўзига қарам қилишга ҳаракат қилади.
Америка C5+1 формати ёрдамида Марказий Осиёни Афғонистон орқали жаҳон бозорларига олиб чиқувчи янги йўналишни пайдо қилишни режаламоқда. Агар бу режа амалга ошса, Россия орқали дунёга чиқиладиган йўналишлар олдида янги муқобил йўл пайдо бўлади. Бу транзит йўли Марказий Осиёни Россия ва Хитойнинг иқтисодий мустамлакаси остидан чиқишига ва Американинг таъсири остига киришига олиб келади. Бу ўз-ўзидан минтақамизда Американинг сиёсий ва иқтисодий нуфузи мустаҳкамланишига олиб келади. Натижада куфр демократиянинг бузуқ қонун ва лойиҳалари мажбуран татбиқ қилинади ҳамда мусулмонлар онгидан ва турмушидан Исломни бадарға қилиш учун ашаддий кураш босқичига ўтилади. Юқорида айтганимиздек, демократия бузуқ асосга қурилган бўлса ҳам сиёсий мафкурадир. Бу фасод мафкура ўзидан қувватлироқ бўлган сиёсий мафкура бўй кўрсатсагина ортига чекиниши мумкин. Мусулмонларнинг эътиқодидан келиб чиқувчи Исломий мафкура шубҳасиз ана шундай қудратга эга. Бироқ бу сиёсий мафкура мусулмонларнинг фикрий, сиёсий фаолиятига ва давлатчилигига асос бўлмас экан, демократия куфр низоми асло йўқ бўлмайди.
Ҳизб ут-Таҳрирнинг Ўзбекистондаги матбуот бўлими аъзоси Абдураҳмон
06.10.2022й
