Чет давлатлардан қарз олиш ҳақидаги саволига жавоб
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
Чет давлатлардан қарз олиш ҳақидаги саволига жавоб
Савол:
Эй шайхимиз, Ассаламу алайкум, Аллоҳ сизни Ислом билан азиз қилсин ва Исломни сиз билан қувватлантирсин. Мен дуо қилиб Аллоҳдан сизга Пайғамбарлик минҳожи асосидаги Халифалик бўйича байъат берадиган кишилар жумласидан бўлишимни сўрайман. Албатта У барча нарсага қодирдир…
Менда ажнабий давлатлардан ва халқаро молиявий муассасалардан қарз олиш масаласи бўйича бир савол бор. «Халифалик давлатида моллар» китобида бу давлатлар ва муассасалардан қарз олиш жоиз эмас, чунки улардан фақат риболи процентлар ва шартлар билангина қарзлар олинади, деган сўзлар келган…. Савол: қарз олиш қачон жоиз бўлади, қайси шартлар асосида қарз олиш жоиз бўлмайди? Бу тўғрида агар бу давлат шартнома тузилган ёки уруш ҳолатида бўлишининг фарқи борми??? Аллоҳ сизларга Ислом ва мусулмонлар учун дунёю охиратда яхшилик бўлган нарсаларда ёрдам берсин, вассаламу алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ.
Жавоб:
Ва алайкум ассалом ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ.
Сизга «Халифалик давлатида моллар» китобида келган «ажнабий давлатлардан ва халқаро молиявий муассасалардан қарз олишга келсак у шаръан жоиз эмас. Чунки улардан фақат риболи процентлар билангина, бўлмаса қатор шартлар билан қарз олинади» деган сўзлар тушунарсиз бўлган кўринади. Сиз бу ибора бу ерда ажнабий давлатлардан ва халқаро молиявий муассасалардан қарз олишни жоиз қилиб қўядиган шартлар бор деган маънони ифодалайди, деб ўйлаганга ўхшайсиз. Аслида эса иш бундай эмас. Аксинча бу ибора ажнабий давлатлардан ва халқаро молиявий муассасалардан қарз олиш қуйидаги икки сабабга кўра жоиз эмас: бу қарзда риболи процентлар борлиги учун ва шартлар борлиги учун, шунинг учун бундай қарз олиш жоиз бўлмайди, деган мазмунни ифодалайди. Китобда бу ишга қолган моддаларда аниқ изоҳ берилиб қуйидагилар келган:
«Риболи процентлар шаръан ҳаромдир, шахслар учун ҳам, давлатлар учун ҳам ҳаромдир. Қарз берувчи давлатларни ва муассасаларни мусулмонлар устидан ҳукмрон қилиб қўядиган, мусулмонларни ва уларнинг иш юритишларини қарз берувчи давлатлар ва муассасалар иродасига қарам қилиб қўядиган шартлар ҳам шаръан жоиз эмас. Давлатларнинг берган қарзлари исломий юртларга энг хатарли балолардан бири ва мусулмонлар юртлари устидан кофирлар ҳукмронлиги ўрнатилиши сабабларидан бири бўлди. Уммат бунинг фалокатларидан ҳамон азият чекиб келмоқда. Шунинг учун демак мана шу жиҳатлардаги сарф-харажатларни қоплаш учун халифанинг қарз сўраб давлатларга мурожаат қилиши жоиз бўлмайди».
Шунга кўра демак юқорида баён қилинганларга мувофиқ ажнабий давлатлардан қарз олиш жоиз бўлмайди. Энди саволнинг ажнабий давлат уруш ҳолатида бўлиши ёки у билан шартнома тузилган бўлиши ҳақидаги қолган қисмига келсак, бу иш қуйидагича бўлади:
Давлатлардан қарз олишнинг ҳозирги қоидаларига кўра бу қарз олиш Шариатга хилоф бўлган ишлардан «Шариатга хилоф бўлган рибо ва шартлардан» холи бўлмайди. Шунга кўра демак ажнабий давлатлардан қарз олиш асло жоиз бўлмайди. Бу давлат уруш ҳолатидаги давлат бўладими ёки ҳозирги халқаро шартномалар бўйича шартнома тузилган давлат бўладими, бунинг фарқи йўқ.
Биродарингиз Ато ибн Халил Абу Рашта
5 сафар 1436ҳ
27 ноябр 2014м
