Аллоҳнинг амрини адо этмоқ Ислом фарзларидан биридир
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Аллоҳнинг амрини адо этмоқ Ислом фарзларидан биридир
Устоз Саид Карамий қаламига мансуб
Аллоҳ Азза ва Жалланинг шариатини барпо қилувчи ҳар бир онгли ва холис мусулмон барча таклифий ва ташриий ҳукмга амал қилишга қаттиқ ҳаракат қилади.
Шу нуқтаи назардан, Саҳиҳи Бухорийда Ҳамид ибн Абдураҳмондан бундай ривоят келган: Мен Муовиядан ушбуни эшитдим: Росулуллоҳ ﷺда бундай деганларини эшитдим:
«مَنْ يُرِدْ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ وَإِنَّمَا أَنَا قَاسِمٌ وَاللَّهُ يُعْطِي، وَلَنْ تَزَالَ هَذِهِ الْأُمَّةُ قَائِمَةً عَلَى أَمْرِ اللَّهِ لاَ يَضُرُّهُمْ مَنْ خَالَفَهُمْ حَتَّى يَأْتِيَ أَمْرُ اللَّهِ»
«Аллоҳ кимга яхшиликни ирода қилса, уни динда фақиҳ қилиб қўяди. Албатта мен тақсимловчиман холос, берувчи Аллоҳдир. Албатта, бу уммат Аллоҳнинг иши (қиёмат) келгунча Аллоҳнинг амрида қоим бўлади. Уларга хилоф қилганлар зарар етказа олмайди».
Аллоҳнинг амри ғолиб бўлиши, Исломнинг нусрати рўёбга чиқиши учун ҳар бир мусулмон Аллоҳ Таолонинг қуйидаги каломининг тасдиқи сифатида, албатта Аллоҳга ва Унинг динига ёрдам беришда ғайрат кўрсатмоғи даркор:
﴿الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلاَ أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلاَ دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيراً وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ * الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاَةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ﴾
«Улар ўз диёрларидан «Роббимиз Аллоҳдир», деганлари учунгина қувилган зотлардир. Агар Аллоҳ одамларнинг айримларини айримлари билан даф қилиб турмас экан, шубҳасиз Аллоҳ номи кўп зикр қилинадиган (роҳибларнинг) узлатгоҳлари, (насронийларнинг) бутхоналари, (яҳудийларнинг) ибодатхоналари ва (мусулмонларнинг) масжидлари вайрон қилинган бўлур эди. Аллоҳ Ўзига (яъни динига) ёрдам берадиган зотларга албатта нусрат берур. Шубҳасиз Аллоҳ кучли, қудратлидир. Уларни (яъни мусулмонларни) агар Биз ер юзига ғолиб қилсак – улар намозни барпо этадилар, закотни адо этадилар, маъруфга буюриб, мункардан қайтарадилар. (Барча) ишларнинг оқибати Аллоҳнинг (измидадир)» [Ҳаж 40-41]
Мусулмонлар Аллоҳ Азза ва Жалланинг амрини адо этмоқлари учун ушбу оятлар ташриий ва таклифий аҳкомларни баён қилмоқда. Бу ерда ваҳи муҳожирларга ва ансорларга хитобан нозил бўлган бўлиб, уларга гўзал суратда эргашган ҳар бир мусулмонга то қиёматга қадар хитоб қилиб туради.
Бу хитоб қилинганлар беш вақт намоз ўқувчилар, дейилган, улар халифалар (адолат посбонлари) ҳам дейилган. Бу матнда ер юзида ғолиб бўлишдан олдин ҳам, кейин ҳам маъруфга буюриб, мункардан қайтармоқ фарз эканига таклифий далил мавжуд. Чунки Аллоҳнинг амри ғолиб бўлиши учун биз даъват қилаётганимиз маъруфнинг ла илаҳа иллаллоҳ Муҳаммадун Росулуллоҳ эканини, қайтараётганимиз мункар барча турдаги ширк ва мунофиқлик эканини билишимиз шартдир.
Юқоридаги Бухорий ҳадисига қайтадиган бўлсак, унда қуйидаги мазмун борлигини кўрамиз:
1 – Ҳадис дин амри барпо бўлмоғи учун уни ўрганмоқ ва Уммат орасида мужтаҳидлар бўлишига қаттиқ турмоқни баён қилмоқда. Ривоят қилинадики, Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу «Етакчиларга айланишдан олдин динни ўрганинглар», деган. Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ бундай деган: «Росулуллоҳ ﷺнинг асҳоблари кексалик чоғларида етакчи бўла туриб, таълим ҳам олганлар». Имом Шофеий роҳимаҳуллоҳ бундай деганлар: «Раҳбар бўлишдан олдин динни ўрганинг, чунки раҳбар бўлгандан кейин (ишлар кўплиги сабабли) ўрганолмайсиз». Саид ибн Жубайр бундай деган: «Киши таълим олмоқдан тўхтамайди, қачон илмни тарк қилиб, энди керак бўлмайди деб ўйласа, бас, у энг илмсиз-жоҳил ҳисобланади». Булар диндан илм олишни тарк этишдан огоҳлантирмоқда. Чунки дин амрларини билмаслик ҳалокатларга гирифтор этади.
2 – Биз берувчи ва ато этувчи Аллоҳ эканига, У биз учун Исломни, рисолани етказиш учун эса бизни танлаганига чуқур ишончда бўлмоғимиз лозим. Шунингдек, бизга ҳидоятни тақсимлаб, йўлни очиқ кўрсатиб берган, ким бу йўлни маҳкам тутса нажот топишини, ким ундан озса ёки тойилса ҳалок бўлишини баён қилган Муҳаммад ﷺга эргашмоғимиз ва омонатини елкамизга олмоғимиз даркор. Аллоҳ Таоло бундай деди:
﴿لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ﴾
«Динга зўрлаб (киритиш) йўқ, (зеро) ҳақ йўл залолатдан ажраб бўлди. Бас, ким шайтондан юз ўгириб, Аллоҳга имон келтирса, у ҳеч ажраб кетмайдиган урватул вусқони ушлабди. Аллоҳ эшитгувчи, билгувчидир» [Бақара 256]
Оятдаги (урватул вусқо) Ислом, яъни, ла илаҳа иллаллоҳ Муҳаммадун Росулуллоҳдир. Аллоҳ Субҳанаҳу яна бундай деган:
﴿وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَإِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ﴾
«Ким чиройли амал қилгувчи бўлган ҳолида ўзини Аллоҳга топширса, бас у урватул вусқони ушлабди. Барча ишлар охир-оқибатда ёлғиз Аллоҳга борур» [Луқмон 22]
Бас, киши ўзини фақат Аллоҳ Таолога топширмоғи лозим. Бу ақида ва ибодатда холис-самимий бўлиш, дин учун бор-будини сарфлаш, ҳар бир солиҳ амални қолдирмай бажариш билан бўлади. Ким шариат ва ваҳидан бошқа нарсага боқиб, ўзини Аллоҳ Таолога топширмаса, аниқ йўлдан озади, залолатга тушиб, зулматда қолади. Мана, Росулуллоҳ ﷺнинг огоҳлантиришларига қарайлик:
«لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَأْخُذَ أُمَّتِي بِأَخْذِ الْقُرُونِ قَبْلَهَا شِبْراً بِشِبْرٍ وَذِرَاعاً بِذِرَاعٍ، فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَفَارِسَ وَالرُّومِ؟ فَقَالَ: وَمَنِ النَّاسُ إِلاَ أُولَئِكَ»
«Умматимдан бир тоифаси ўзларидан аввалгиларга қаричма-қарич ва аршинма-аршин эргашмагунларича қиёмат қоим бўлмайди. Шунда, ё Росулуллоҳ, форс ва румликларгами? – деб сўрашди. Пайғамбаримиз: кимга бўларди, айнан ўшаларга-да, дея жавоб бердилар». (Бухорий ривояти).
3 – Юқоридаги ҳадиси шариф бизга бир шаръий ҳукмни баён қилди. У Умматни уйғотиш учун фаолият қиладиган, Аллоҳ Азза ва Жалланинг амрини адо этадиган ва динини барпо этадиган кишиларнинг бўлиши лозимлигидир. Аллоҳнинг амрини адо этувчилар динга жавобгар бўлган ва барча макондаги Исломий Умматнинг ҳаёт тузуми балқиб чиқадиган ақидага содиқ қолган кишилардир. Ана ўшалар Аллоҳнинг динини ўзгартирмайдилар, алмаштирмайдилар. Аллоҳ Субҳанаҳунинг амрини адо этувчи киши аҳкомларни бажарувчи ва Исломни худди Росулуллоҳ ﷺ каби барпо қилиш учун шаръий тариқатга эргашувчи кишидир.
Шунинг учун Аллоҳнинг амрини адо этишни Росулуллоҳ ﷺ мақтади. Ул зотнинг мадҳ-санолари бу ишни зиммасига олган ва ҳар қанча қийинчиликка қарамай, бу ишга киришган барча инсонга қаратилган. Шунинг учун ул зот
«مَنْ يُرِدْ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ وَإِنَّمَا أَنَا قَاسِمٌ وَاللَّهُ يُعْطِي، وَلَنْ تَزَالَ هَذِهِ الْأُمَّةُ قَائِمَةً عَلَى أَمْرِ اللَّهِ لاَ يَضُرُّهُمْ مَنْ خَالَفَهُمْ حَتَّى يَأْتِيَ أَمْرُ اللَّهِ»
«Албатта, бу уммат Аллоҳнинг иши (қиёмат) келгунча Аллоҳнинг амрида қоим бўлади. Уларга хилоф қилганлар зарар етказа олмайди», дея марҳамат қилдилар.
Шу боис, Исломга даъват қилиш ва уни ҳаётда вужудга келтириш Пайғамбаримиз ﷺдан қолган мерос бўлиб, агар орамизда Исломни муҳофаза қилмоқчи бўлсак, ушбу меросни ҳам муҳофаза қилмоғимиз даркор. Чунки Исломни ҳаётда бор қилишга даъват қилмасдан, Исломнинг ўзига даъват қилмоқнинг маъноси йўқ. Исломни қоронғи тушунчалардан узоқ ҳолда ёрқин тушуниш билан даъват қилинмагунча, у мусулмонлар қалбида тоза-тиниқ бўлмайди. Агар Исломга даъват қилинмаганда эди, ушбу дин кучли бўлмаган, кенг ёйилмаган, муҳофаза этилмаган бўлар ҳамда Аллоҳнинг халқи устидан унинг ҳужжати қоим бўлмаган бўлур эди. Мусулмон соф-тиниқ Исломга даъват қилса, унинг ҳужжати ғолиб, кофирларнинг ҳужжати мағлуб бўлади, кофирларнинг Исломни қабул қилмаганликларига ҳам, залолатда қолганликларига ҳам узр қолмайди. Аллаҳ Таоло айтади:
﴿رُسُلاً مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ لِئَلاَ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً﴾
«Токи бу пайғамбарлар ўтганларидан кейин одамлар учун Аллоҳга қарши ҳужжат бўлиб қолмаслиги учун пайғамбарларни (мўминларга жаннат ҳақида) хушхабар элтувчи ва (кофирларни дўзах азобидан) қўрқитувчи қилиб юбордик. Аллоҳ қудрат ва ҳикмат эгаси бўлган зотдир» [Нисо 165]
Юқоридагилардан бизга шу нарса аён бўлдики, Ислом билан унга даъват қилиш ўртаси чамбарчас боғлиқдир, Аллоҳнинг амрини адо этмоқ Унинг динини барпо этмоқдир. Демакки, Исломга даъват қилиш Исломнинг рукнларидан ва ҳаёт омилларидан бири бўлиб, уни кенг ёйиш учун фақат даъват зарур бўлади. Ҳатто Исломга даъват қилмоқ ва уни ҳаётда вужудга келтиришга ҳаракат қилмоқ Ғарб фикрлари билан булғанмаган ҳар бир холис онгли мусулмоннинг ҳаётида муҳим вазифаси ҳисобланади. Аллоҳ Таолонинг
﴿وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾
«Орангиздан яхшиликка (Исломга) даъват қиладиган, маъруфга буюриб, мункардан қайтарадиган бир жамоа бўлсин, ана ўшалар зафар топгувчилардир» [Оли Имрон 104]
деган каломи даъватни ёйиш фарзининг шиорига айланди.
Росулуллоҳ ﷺ марҳамат қилдилар:
«وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَتَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلَتَنْهَوُنَّ عَنْ الْمُنْكَرِ أَوْ لَيُوشِكَنَّ اللَّهُ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عِقَاباً مِنْهُ ثُمَّ تَدْعُونَهُ فَلاَ يُسْتَجَابُ لَكُمْ»
«Жоним қўлида бўлган зотга қасамки, сизлар албатта маъруфга буюриб, мункардан қайтарасизлар. Акс ҳолда, Аллоҳ устингизга шундай жазони юборадики, Унга дуо қилсангиз ҳам дуонгиз ижобат бўлмай қолади». (Имом Термизий ривояти). Шундай экан, золимларга, кофирларга ёки улар билан дўстлашаётганларга қандай қилиб сукут қилиш мумкин, ахир?! Наҳотки, сизга Росулуллоҳ ﷺнинг
«أَنْتُمْ شُهُودُ اللهِ فِي الأَرْضِ»
«Сизлар Аллоҳнинг ердаги гувоҳларисиз», деган ҳадислари етиб келмаган бўлса?! Шунинг учун ҳар бир мусулмон Аллоҳнинг амрини адо этмоқ ва амрини бажармоқ маъносини англамоғи лозим. Бунинг учун мусулмон киши ўз ҳаракатини нафақат Умматни, балки ер юзидаги барча халқларни уйғотувчи ечимга қаратмоғи ҳамда ватанпарварлик ва миллатчилик қарашларидан тозаламоғи даркор. Бу то Росулуллоҳ ﷺнинг тариқатига эргашилмагунча адо бўлмайди ва бунинг учун мусулмонларни қолоқлаштирган ва халқларга тобе қилиб қўйган жузъий ечимларни олмоқни ҳатто хаёлига ҳам келтирмаслиги керак бўлади. Мана шуларга биноан, демак, Аллоҳнинг амрини адо этмоқ фарзни, фарз бўлиб ҳамки, Аллоҳ нозил қилган аҳкомларни барпо қилишдан иборат фарзларнинг тожини бажармоқни тақозо этади. Ўз навбатида, бу нарса юртларимиздаги ҳукмрон режимларни ўзгартиришни талаб қилади. Чунки улар Аллоҳнинг динига душманлик қилиб, шариатига қарши курашишмоқда.
Аллоҳ Таолонинг амрини адо этиб, динини барпо этадиган зотлар қонунчиликни фақат ва фақат Аллоҳга хослайдилар ва фақатгина Унинг Росулига эргашадилар. Ана шунда уларда жаннатга шавқ, дўзахдан хавф юзага келади. Зеро, Ислом Уммати бошқа инсонларсиз ягона Уммат бўлиб, жинси, ирқи ёки тузуми бўйича ажратилмаган. Чунки мусулмонлар оға-инилардир. Шу боис мусулмонларнинг хорлик ва хўрликка маҳкум бўлишларига фақат Аллоҳ шариатидан узоқлашганликлари сабабдир. Агар мусулмонлар Аллоҳнинг шариатига, яъни шаръий далилга чеклансалар, барчалари битта иш устида жамланадилар. Огоҳ бўлингки, бу иш диндир. Росулуллоҳ ﷺ бундай деганлар:
«إِنَّهُ سَتَكُونُ هَنَاتٌ وَهَنَاتٌ، فَمَنْ أَرَادَ أَنْ يُفَرِّقَ أَمْرَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَهِيَ جَمِيعٌ فَاضْرِبُوهُ بِالسَّيْفِ كَائِناً مَنْ كَانَ»
«Келажакда ёвузлик ва бузуқликлар бўлади. Шу боис, кимда-ким бирлашган Умматни бўлмоқчи бўлса, ким бўлишидан қатъий назар уни ўлдиринглар». (Имом Муслим ривояти).
Роя газетасининг 2022 йил 23 феврал чоршанба кунги 379-сонидан
Халифалик давлатини тилларингизга жойлаган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!
Ғарбнинг фисқ-фасод омили бўлмиш лойиҳаларини амалга оширишда Халқаро меҳнат ташкилотининг роли
Насроний ва кофирларни байрамлари билан табриклаш тўғрисидаги саволга жавоб
Республика президентлиги сайловлари ҳукми