Халифалик давлатида хизматлар ва инфратузилмалар
بسم الله الرحمن الرحيم
Халифалик давлатида хизматлар ва инфратузилмалар
(5-қисм)
Аҳолига хизмат кўрсатиш харажатлари
Учинчи: Нафақалар ва моддий ёрдам харажатлари:
Бугунги давлатлар умумий харажат юкларини ўз елкасидан олиб ташлаш ва уни хусусий секторга юклашга ҳаракат қилишмоқда. Шунинг учун хайрия фондларини қизиқтирмоқда ва уларнинг ғайратини ошириб, бир-бирлари билан мусобақалашишга ундамоқда.
Уларга совғалар бериб, камчиликлар борасида ҳукуматни айблашлари ва сўроқ қилишларидан ўзини олиб қочмоқда. Ғарб ҳукуматларининг хаёлига келган охирги фикр ушбу секторни хусусийлаштириш керак дейишди. Бунда давлат ишларнинг боришини узоқдан кузатиб туради.
Агар буни аввалда бўлган Халифалик давлати амалга оширган ишлар билан солиштирадиган бўлсак, халифалар бу жиҳатга шунчалик эътибор қаратишдики, бугунги одамлар унга ишонмаслиги ва муболаға деб ўйлаши мумкин. Биз қуйида Халифа Умар ибн Хаттоб даврида машҳур бўлган нафақа ва моддий ёрдам ҳақида айрим мисолларни келтирамиз. Умар ибн Хаттоб байтулмолда бир неча турдаги девонлар (қўшин девони, рисолалар девони, совғалар девони ва йиғим девони)ни пайдо қилди.
Масалан, совғалар девонида аёллар ва эмизикли ёшидан ўтган гўдакларга совға берилар эди. Халифа Умар аёллар совға олиш мақсадида болаларини эрта сутдан чиқараётганларини эшитиб: Болаларингизни эрта сутдан чиқарманглар, чунки биз Исломда туғилган ҳар бир гўдакка совға берамиз, деди. Сўнг шу кундан эътиборан ҳар бир Исломда туғилган гўдакка совға берилади, деб қонун чиқарди. Шундай қилиб ҳар бир туғилган гўдак юз дирҳам оладиган бўлди. Агар у улғайса икки юз дирҳам ва балоғат ёшига етса совға янада оширилиши ҳақида буйруқ чиқди. (Мовардий, Султонлар чиқарган ҳукмлар китоби, 252саҳифа, Балозарий юртлар фатҳи китоби, 437-саҳифа).
Умар ибн Хаттоб даврида пайдо бўлган нафақа ва моддий ёрдам турларининг энг кўзга кўрингани у киши биринчилардан бўлиб узилиб қолган, заиф ва оч қолганларга буғдой уни, арпа уни, хурмо ва ёғ тарқатиладиган жойлар очди. (Аққоднинг Умар донолиги китоби, 97-99 саҳифалар).
Бошқа ҳодисада бир киши ўғлини Умарнинг олдига олиб келди ва оиласидагилар қирилиб кетгани, ака-укалари ўлдирилгани ҳамда унга қарайдиган шу боласидан бошқа ҳеч ким қолмагани, лекин бу боласи уни қаровчисиз ташлаб Аллоҳ йўлида жиҳод қилиш учун кетаётгани ҳақида шикоят қилди. Шунда Умар болани отаси олдига қайтиши ҳақида буйруқ қилди. Шундан сўнг кимни қари отаси бўлса, унинг изни билангина жиҳодга бориш тўғрисида қонун чиқарди. (Доктор Али Иброҳим Ҳасан, исломий қонунлар китоби, 99саҳифа). Лекин у йигит кўзи кўр отасини ташлаб жиҳодга кетди. Отаси эса яккаю ёлғиз ўғли йўқлигидан кўп йиғлайдиган бўлди. Умар бундан хабар топгач, йигитни чақиртирди ва унга ота-онанг тирик экан, улар борасида жиҳод қил, улардан кейин хоҳишинг ўз қўлингда, деди. Сўнг уни отасига итоат қилишга буюрди ва уни отаси билан ортига қайтарди. (Доктор Иброҳим Ҳасан ва унинг акаси, Исломий қонунлар китоби, 99-саҳифа).
Бу воқеа 14 аср олдин, яъни одамлар (ижтимоий таъминот) ва (қариялар таъминоти) каби истилоҳларни эшитмаган пайтларда рўй берган эди. Бу яна таъминот соҳасида илгарилаб кетганмиз, деб мақтанаётганларга қарши ҳужжатдир. Биз бу мисолларда Халифалик давлати ёш болалар, қариялар, ўсмирлар ва ожизларга катта эътибор қаратгани ва бу каби эътибор бошқа халқларда бугун ҳам мавжуд эмаслигига гувоҳ бўлдик.
(Ал-Ваъй журналининг 374-сонидан олинди. Д. Ояд Шаъровий (раҳимаҳуллоҳ) қаламига мансуб.)
Давоми бор
Халифалик давлатини тилларингизга жойлаган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!
Ғарбнинг фисқ-фасод омили бўлмиш лойиҳаларини амалга оширишда Халқаро меҳнат ташкилотининг роли
Насроний ва кофирларни байрамлари билан табриклаш тўғрисидаги саволга жавоб
Республика президентлиги сайловлари ҳукми