Путиннинг Тожикистонга ташрифи: Россиянинг Марказий Осиёда таъсирини сақлаб қолиш учун уриниши
Путиннинг Тожикистонга ташрифи: Россиянинг Марказий Осиёда таъсирини сақлаб қолиш учун уриниши
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
2025 йил 9 октябр куни Россия Президенти Владимир Путин давлат ташрифи билан Тожикистонга келади. Бу ҳақда Россиянинг Душанбедаги Фавқулодда ва Мухтор элчиси Семён Григорьев маълум қилди.
Ташриф икки томонлама тадбирлар, шунингдек, МДҲ Давлат раҳбарлари кенгаши йиғилиши ва “Россия – Марказий Осиё” саммити билан бирга кечади. Путинга куч тузилмалари, иқтисодий блок ва гуманитар соҳа вазирларидан иборат нуфузли делегация ҳамроҳлик қилади. Ташриф кун тартиби бўйича, савдо-иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш, миграция, Марказий Осиёдаги вазият ҳамда халқаро ва минтақавий хавфсизлик масалаларига алоҳида эътибор қаратилади. Ташрифнинг кўлами ва муҳокама қилиниши режалаштирилган мавзуларнинг кенглиги Москва учун минтақадаги позицияси қанчалик стратегик аҳамиятга эга эканини таъкидлайди.
Бу ташриф айни дамда Москва учун дипломатик рамз эмас, балки стратегик заруратдир. Чунки Украина уруши ортидан Россиянинг халқаро изоляцияси кучайган бир пайтда, АҚШнинг Жанубий Кавказ ва Марказий Осиёда фаоллашаётганлиги фонида Қозоғистон, айниқса, Ўзбекистон ҳукуматининг Вашингтон йўналишига оғиши нафақат Жанубий Кавказда, шунингдек, Марказий Осиёда ҳам Кремлнинг таъсир кўлами заифлашганини кўрсатди.
Бинобарин, Тошкентнинг, шу қаторда Остонанинг АҚШ ва Хитой билан келишувлари, яъни “кўп векторли сиёсати” билан минтақани бошқа геосиёсий ўйинчиларга очиб бергани Москванинг минтақадаги нуфузини пасайтирди. Шу сабабли Москва Ғарб таъсири кенгаяётган минтақаларни “ўз блоки”да сақлаб қолишга қаттиқ уринмоқда. Бироқ, айтиш мумкинки, бу уриниш энди ҳукмронлик учун эмас, балки сўниб бораётган таъсирни сақлаб қолиш учун курашдир.
Путиннинг Душанбега ташрифи минтақадаги “энг содиқ иттифоқдоши” сифатида Тожикистонни сақлаб қолиш орқали камида жанубий йўналишдаги фронтни мустаҳкамлашга қаратилгандир. Шунинг учун ташриф давомида президент Имомалини рағбатлантириши ва “Крокус” воқеасидан кейинги “меҳнат мигрантларининг ҳуқуқий мақоми” масаласида Россия томонидан сиёсий босимни юмшатиш орқали Душанбега ишонч сигналини бериши кутилмоқда.
Чунки Тожикистон ҳудудида Россиянинг хориждаги энг йирик ҳарбий контингенти – 201-сонли база жойлашган. Бу база расман КХШТ ва МДҲ доирасида чегара хавфсизлигини таъминлаш учун дейилса-да, амалда Москва учун Афғонистон, Хитой ва Эрон ўртасидаги геостратегик назорат нуқтаси вазифасини бажаради. Путин ташрифи доирасида базани модернизация қилиш, ҳарбий техника ва разведка тизимларини янгилаш масалалари муҳокама қилиниши кутилмоқда. Бу билан, Трамп қўзғаётган Афғонистондаги Баграм масаласи ва прокси “террористик кучлар хавфи” баҳонасида Россия ўз қўшинларини Марказий Осиёда узоқ муддат сақлаб қолишни ҳамда минтақавий хавфсизлик жиловини бермасликни кўзламоқда. Шу орқали Кремл Марказий Осиёдаги бугунги мавқеини ва уни сақлаб қолиш стратегиясини намоён қилмоқчи.
Путин 2 октябр куни “Валдай” форумидаги нутқида: “Кўп қутблилик дунёда амалда қарор топди. Энди ҳеч қандай куч бутун дунёга ҳукм ўтказа олмайди ва барчага қандай нафас олишни буюра олмайди. Ғарбнинг ҳамма нарсани назорат қилиш уриниши тарангликни келтириб чиқаради ва бу давлатларнинг ички барқарорлигини издан чиқаради”, – деди. Бу баёнот аслида ҳужумкорлик эмас, балки Москванинг глобал рақобатда орқада қолганини тан олишдир. Бу баёнот, шунингдек, СССР қулагандан кейин Америка эълон қилган бир қутбли дунёнинг қулаётганини тан олишдир. Ваҳоланки, дунёдаги барча мустамлакачи кучлар бир қутбли халқаро тизимнинг барбод бўлишидан хавотирда. Чунки агар Америка қуласа, дунёни бошқариш ва унга етакчилик қилиш салоҳиятига эга бўлган ягона куч Ислом ва Ислом Уммати эканлигини ва келажакда бу илоҳий халқаро тизим глобал бошқарувни муқаррар зиммасига олишини жуда яхши билади.
Бундан ташқари, бир қутблилик ҳам, кўп қутблилик ҳам, мустамлакачилик ва ҳукмронлик хоҳишининг кўринишлари бўлиб, бир қутблиликда бир мустамлакачи давлат “хўжайин” бўлса, кўп қутблиликда эса бир қанча мустамлакачи давлатлар дунёни “бўлишиб олади”, лекин Ўзбекистон каби заиф давлатлар ушбу тизимда ўша мустамлакачиларнинг қўлидаги ожиз ва ҳимоясиз “ўлжа”га айланади. Чунки бундай тизимларда кучлилар заифларни мустамлака қилиш, ўз нуфуз ва ҳукмронлигини ўрнатиш мақсадида халқлар устида сунъий муаммолар ва инқирозларни пайдо қилади ҳамда миллатлар орасида адоват уруғини сочади, диний низоларни қўзғатади.
Айниқса, Ислом ва мусулмонларга нисбатан адовати чуқур бўлган бу ёвуз кучлар Умматни парчалаш, тинкасини қуритиш, геноциднинг барча шаклларини қўллаб, амалда йўқ қилишга ҳаракат қилади. Бунинг энг ёрқин мисоли – Ғазода юз бераётган ҳалокатли воқеликдир. Куфрбоши Америка ва унинг иттифоқчилари “исроил” деган сунъий вужудни пайдо қилиб, у орқали бутун дунё кўз ўнгида ўз ҳукмронлигини ўрнатиш учун мислсиз жиноятларга қўл урмоқда.
Бу манзара, айни пайтда “қутблилик” деб аталаётган дунё тизимининг асл моҳиятини фош этмоқда.
Демак, мустамлакачи кофир давлатларнинг Ислом Умматини мустамлака қилиш, устидан ҳукмронлик ўрнатишдан асосий мақсади – мусулмонлар юртларидаги улкан бойликларини талон-тарож қилишнинг ўзигина эмас, балки Умматни мафкуравий майдонда ҳам мағлуб этиб, яна қайта Ислом Рисолатини бутун оламга ёядиган Буюк Умматга айланишига йўл қўймасликдир.
Бироқ тез орада Уммат, Аллоҳнинг изни ила, Рошид Халифалик давлатини барпо қилиш орқали Ғарбнинг, хусусан, Американинг гегемониясини қулатади ва ёвуз кучларни мағлуб қилиб, оламда "لا إله إلا الله و محمد رسول الله" асосида инсониятга адолат ва хотиржамликнинг кафолати бўлган илоҳий тизимни ўрнатади. Бугунги олам янги оламий тизимга ҳар қачонгидан кўра кўпроқ эҳтиёж сезаётгани мана шунинг далолатидир.
Иззатуллоҳ
08.10.2025й
